Markanın adını ve muhtemelen arkasındaki tarihin bir kısmını biliyorsunuz, peki ya bunu gerçekleştiren insanlar? Ara sıra yapılan bu seride, çoğu zaman cesur kararlar alarak bizi fotoğrafçılıkta bugün bulunduğumuz yere getiren kişilere bakıyoruz. Bu profilde, belki de diğerlerinden daha etkili olan ve bugüne kadar da devam eden kamera tasarımcısıyla tanışıyoruz.
Efsanevi Olympus OM-1 35 mm SLR, Almanya’daki 1972 Photokina‘da tanıtıldı, M-1 model numarasına sahipti. ‘M’, en çok 35 mm SLR’yi küçülterek tanınan, ancak aynı zamanda 1960’lar, 70’ler ve 80’ler boyunca Olympus için bir dizi hitin arkasında olan yetenekli tasarımcı Maitani’yi temsil ediyordu. Aslında, Maitani’nin çabaları, Olympus’un Canon, Minolta, Nikon ve Pentax ile birlikte ‘Beş Büyük’ Japon fotoğraf makinesi üreticisinden biri haline gelmesine yardımcı oldu.
Yoshihisa Maitani, 8 Ocak 1933’te, ailesinin soya sosu üreten bir iş sahibi olduğu Japonya’nın Şikoku adasında doğdu. Kendisini “fotoğrafçılığa yoğun ilgisi olan bir zavallı oğul” olarak tanımladı ve bu yoğun ilgi başlangıçta babasının Leica IIIf ile sürdürüldü.
Maitani, “Fotoğrafçılığı sevmeme rağmen,” diye anımsıyordu. “Bunu kariyerim yapmak gibi bir niyetim yoktu. Zor ve zahmetli bir işti ve fotoğrafçılıkla geçimimi sağlayıp sağlayamayacağımdan şüpheliydim, bu yüzden başka kariyerler düşündüm. Fotoğrafçılığı zevk alabileceğim bir hobiden başka bir şey olarak görmedim. Okuduğum Waseda Üniversitesi’nde hassas mühendislik dersi yoktu, bu yüzden otomotiv mühendisliğini seçtim. Motorlar, özellikle de şu anda turbo motorlar olarak bilinenler hakkında temel araştırmalar yaptım.
Düz bir deniz yolculuğu olmalıydı ama tüm zamanımı fotoğraf çekerek ve doğru yolda olup olmadığımı merak ederek geçirdim. O zamanlar, ilk Olympus fotoğraf makinesinin yaratıcısı Eiichi Sakurai, henüz okuldayken başvurduğum bir fotoğraf makinesi patentini keşfetti. “Gel ve bizim için çalış,” diye ısrar etti. O günlerde, kendisine iş teklif eden ilk şirkette çalışmayı reddeden bir öğrenci, üniversitesi için bir yüz karası olarak görülüyordu. Bir otomobil üreticisinden iş teklifi almıştım ama almamış gibi yaptım ve bunun yerine Olympus için çalışmaya başladım.”
Maitani’nin Leica IIIf ile edindiği birçok deneyim, onu bunun “çok yönlü bir kamera” olmadığına ikna etti ve bu nedenle kendi kamerasını tasarlamaya ve üretmeye karar verdi. En başından beri, bir fotoğraf makinesinin olabildiğince küçük yapılması gerektiğine inandı ve 1956’da Olympus’a vardığında, fotoğraf makinelerinin daha ucuz olması gerektiğine de ikna oldu.
Hâlâ eğitimdeyken, ticari olarak uygulanabilir bir projeden çok bir tasarım alıştırması olarak fikirlerini gerçeğe dönüştürme görevi verildi. Yine de Maitani bunu çok ciddiye aldı. Hedef olarak 6.000 yen’lik bir fiyat etiketi belirlendi ve kamerayı olabildiğince küçük yapmak için, 18x24mm negatif veren yarım 35mm film karesine dayandırmaya karar verdi. Minyatür formatlardan farklı olarak bu, hali hazırda mevcut olan 35 mm filmi kullanan yarı kompakt bir tasarıma izin verirdi.
Yine de çok modern bir gövdeye izin vermek için yanlara doğru döndürülen refleks ayna ile çok yenilikçi tasarımlardı. Orijinal Pen F 1963’te piyasaya sürüldü.
Leica’nın lenslerinin kalitesinden etkilenen Maitani, Olympus’un optik tasarım departmanına keskinlik açısından rekabetçi bir şey bulması için meydan okudu… ama yarım çerçeveli bir kamerada. Yaptılar – D.Zuiko 28mm f/3.5 – ama şaşırtıcı olmayan bir şekilde, tek başına 6.000 yen’den çok daha pahalıya mal oldu. Maitani yılmadan tasarımına devam etti ve prototip Eiichi Sakurai’ye gösterildiğinde, hemen onu üretime sokmak istedi. Dikkat çekici bir şekilde fabrika müdürü, Maitani’nin yaratılışını satma umudu olmayan bir oyuncak olarak görerek buna uymayı reddetti.
Daha da dikkat çekici bir şekilde, Olympus daha sonra üretimin Sanko Shoji adlı üçüncü bir tarafa verilmesine izin verdi. 1959’da piyasaya sürülen bu kamera, son derece başarılı Pen serisinin ilkiydi ve anında en çok satanlar arasına girdi… talep, arzı önemli bir farkla geride bıraktı.
Maitani, “Pen S’yi bir sonraki geliştirdiğimizde, fiyatı 7.000 yen olarak belirledik,” diye anımsıyor Maitani. “Kalemi üretmeyi reddeden fabrika müdürü şimdi bu kamerayı yapmasına izin verilmesi için yalvardı. Sonunda şirket içinde itibar kazandığımı ve sonunda kabul görmüş bilgelik engelini aştığımı hissettim. Bu, kısmen bariyerin ötesini görebilen üstlerimin desteğinden kaynaklanıyordu, ancak başka bir faktör de piyasaya çıktıktan sonra kamerayı satın alan sayısız kullanıcının desteğiydi.”
Boom ve büstü
Olympus Pen fotoğraf makineleri ayrıca 35 mm yarım çerçeve formatını özellikle Japonya’da popüler hale getirdi ve daha sonra 1960’larda Canon, Fujifilm, Konica, Petri, Ricoh ve Yashica gibi diğer birçok üretici fotoğraf makinesini piyasaya sürdü. Maitani bunu “yarım boyutlu bir patlama” olarak tanımladı.
Başlangıçta, yerleşik ölçüm ve otomatik pozlama kontrolüne sahip EE (1961) dahil olmak üzere, her zamankinden daha basit Pen yarım çerçeve kompaktları tasarlamaya odaklandı, ancak daha sonra daha gelişmiş bir kamera için artan talebi gördü… ve yarım çerçeve fikri -değiştirilebilir lenslere sahip çerçeve SLR doğdu.
Buradaki ana zorluklar, ayna kutusunu yeniden tasarlamaktı – 35 mm’lik bir yarım çerçeve, yöneliminde portre olduğundan – ve ardından odak düzlemi deklanşörü. Esasen, ayna kutusu yan tarafına döndürüldü, böylece refleks ayna aşağı ve yukarı yerine yatay olarak çevrildi. Bununla birlikte, bu, aynanın yatay kenarlarını uzattı ve şimdi deklanşöre takıldı, bu nedenle Maitani, biraz yaprak panjur gibi çalışan, ancak bıçak yerine titanyumdan yapılmış dönen bir disk kullanan döner bir tasarım buldu. Bununla birlikte, bir yan yararı, herhangi bir deklanşör hızında flaş senkronizasyonuna izin vermesiydi.
Ek olarak, 1963’te piyasaya sürülen Pen F, optik vizörü için (beşli prizma yerine) porro tipi bir prizma tasarımı kullandı ve bu da daha kompakt ve daha zarif bir gövdeye olanak sağladı. Daha sonra başka 35 mm yarım çerçeve SLR’ler vardı, ancak tümü tam çerçeve modellere dayanıyordu ve bu nedenle hiçbiri küçüklük veya hafiflik açısından Pen F’nin (veya sonraki FT ve FV modellerinin) özel tasarımıyla eşleşemezdi. Buna ve Maitani’nin üstesinden geldiği tüm teknolojik zorluklara rağmen Pen F serisi, kendi deyimiyle “büyük bir başarısızlıktı”.
“Bütün patentleri aldığımız için başka hiçbir şirket bu tür bir kamera üretemezdi ve patlama da olmadı.”
Yükselen Standartlar
Pen F serisinin ticari başarısızlığına rağmen, ultra kompakt tam çerçeve 35 mm SLR tasarlama çalışmalarına başlamak için itici güç sağladı. Maitani, ana akım formatın geleceğin yolu olduğuna karar verdi.
35 mm SLR, 1960’larda profesyoneller arasında büyük ölçüde Nikon’un çabaları ve çığır açan F’si sayesinde popüler hale gelirken, Pentax’ın Spotmatic’i onu amatörler arasında popüler hale getirdi. Olympus’un ilk tam çerçeve SLR’si – 1971’de tanıtılan FTL –
Praktica 42 mm vida dişli lens yuvasını kullanan yetkin ancak sıradan bir fotoğraf makinesiydi. Maitani, bunun giderek daha rekabetçi bir pazarda hardalı kesmeyeceğini fark etti.
Birkaç yıl sonra, “Rakiplerinden pek ayırt edilemeyen yeni bir kamera üretmenin çok az değeri var” diye yazmıştı. “Bununla birlikte, bu türden önceki kameralarda bulunmayan bir işlevsellik ve sistem performansı sağlayan yeni bir tek lensli refleks kamera piyasaya çıkarsa, standartları yükseltmeye ve yeni değerler oluşturmaya gerçek bir katkı yaptığı için memnuniyetle karşılanacaktır. Ayrıca, fotoğrafçıyı tanıdıkça artan bir memnuniyet uyandıran türden bir fotoğraf makinesi ise, vazgeçilmez bir fotoğraf aracı olarak sevgisinde kalıcı bir yer edinecektir. “OM Sisteminin amacı ve anlayışının nedeni, böyle bir ayrıma ulaşmaktı.”
İlk zorluğu, Olympus yönetimini çok kompakt bir 35 mm SLR için bir pazar olduğuna ikna etmekti. “Kavramımı nihayet anlamaları Ocak’tan Aralık’a kadar 1967’nin tamamını aldı” diye hatırladı. Bu
büyük bir zaferdi, çünkü daha önce amirleri başka birinin ürününü yeniden etiketlemenin muhtemelen yeterince iyi olacağını düşünmüşlerdi.
“Kabul edilen bilgelik engelini aşmak bir yıl almıştı,” dedi. “Zorla da olsa sonunda bir karara vardık”.
Maitani yeşil ışığı yaktıktan sonra 35 mm SLR’yi tamamen yeniden tasarlama hedefine ulaşmaya başladı. Yalnızca boyutun veya ağırlığın biraz küçültülmesini de istemiyordu, Nikon F’yi referans noktası alarak her ikisinin de yarıya indirilmesini istiyordu. Sonunda, bunun aşırı iddialı olduğu ortaya çıktı, özellikle de dayanıklılıktan ödün vereceği için, ancak yine de piyasadaki her şeyden çok daha küçük görünen ve hissedilen bir şey istiyordu.
Teknik zorluklar çoktu, ancak Maitani şunları kaydetti: “Bir SLR’nin içi tamamen kalabalık değildir; kalabalık alanlar ve boş alanlar var”. Kalabalık alanlar, filmi ilerletmek, deklanşörü serbest bırakmak veya deklanşör hızlarını değiştirmek gibi temel işlevleri içeriyordu.
Maitani, bu temel işlevlerden bazılarını kamera gövdesinin daha az kalabalık bölümlerine yerleştirme fikrini buldu ve bu, örneğin, OM-1’in deklanşör hızı seçicisinin lens yuvasının etrafına yerleştirilmesine yol açtı. Dijital çağda, bir kameranın içinde her şey gerçekten her yere gidebilir, ancak mekanik bir tasarımla, yerinin değiştirilmesi gereken fiziksel bağlantılar (şaftlar, manivelalar ve dişli çarklar) vardı; ‘ bugün göründüğü kadar basit.
Yine de, Maitani bunu çalıştırmaya kararlıydı ve daha sonra, “Yeterince kullanılmayan alanları kullanma konsepti, kompakt bir SLR geliştirme yolundaki ilk adımımızdı” dedi.
Milimetre Meselesi
MDS adı verilen basitleştirilmiş bir sürüm de planlandı.
M-1’in başlangıçta serideki ‘kitlesel pazar’ modeli olması amaçlanmıştı, ancak o kadar hızlı bir hit oldu ki, MD modelleri rafa kaldırıldı.
Tasarım ekibinin bulduğu ilk kamera aslında M-1’e hiç benzemiyordu. MDN olarak adlandırılıyordu ve esasen küçültülmüş, kutu biçiminde bir kameraydı – değiştirilebilir film arkalıkları, vizörleri, lensleri ve tutma yeri olan Hasselblad’ın 6x6cm formatlı 500C’si gibi tamamen modülerdi.
Yıl 1969’du ve MDN – ‘D’, “karanlık kutu” anlamına geliyordu – zamanının çok ilerisindeydi çünkü Rolleiflex, 1982 yılına kadar SL2000F şeklinde çok benzer bir şey ortaya koymamıştı.
Plan iki versiyona sahip olmaktı – “N” “Normal” anlamına gelen MDN ve “S” “Basit” anlamına gelen NDS – ve daha geleneksel tarzdaki M-1, esas olarak, aynı lens yuvasını ve bazı aksesuarları paylaşan kitlesel pazar modeli. Her durumda, ‘M’ Maitani’yi temsil ediyordu… daha sonra, “Kimse itiraz etmedi”, diye gözlemledi.
Maitani, OM-1’in ne kadar popüler hale geldiği ve buna kıyasla modüler kameranın aşırı derecede pahalı olacağı netleşene kadar MDN konseptini canlı tuttu ve onu OM-X’e dönüştürdü. Yine 1960’ların sonlarında, bileşenler arasındaki tüm bağlantıların mekanik olması gerekiyordu, bu da yine elektrik temaslarının ortadan kaldıracağı çeşitli zorluklar yarattı.
1970’lerin başında, M-1 üzerindeki çalışmalar, tasarımcı ve mühendislerinin hayali yavaş yavaş gerçeğe dönüştürürken milimetre cinsinden ticaret yapmasıyla devam etti.
Maitani, kamerayı kararlaştırdığından daha büyük hale getirme taleplerine inatla direndi, ancak pil bölmesini su sıçramasına karşı korumak için bir mühür için yer eklemek gibi gerçekten gerekli olduğu aşikar olduğunda gönülsüzce boyun eğdi. Yıllar sonra, izleyicilere hâlâ acıklı bir şekilde, “Demek şu anda sahip olduğumuz kamera, ilk onayladığım boyutlardan bir milimetre daha uzun!”
Küçültülmüş boyut ve ağırlığın yanı sıra (vücut için ilk hedef 600 gramdı) Maitani ayrıca daha fazla dayanıklılık talep ediyordu. Örneğin, o sırada 10.000 çalıştırma kabul edilebilir kabul edilirken, panjur tertibatının 100.000 döngü için iyi olmasını istedi.
Ayrıca hem deklanşörün hem de refleks ayna mekanizmasının çalışmalarında daha sessiz olmasını ve daha az şok yaratmasını istedi. Gövde kaplamalarında pirinç yerine alaşımlar kullanıldı ve beşli prizma vizör, geleneksel kondansatörü ortadan kaldırmak için tamamen yeniden tasarlandı (ağırlıktan daha fazla tasarruf edildi). Pirinç vidalar bile birkaç miligram tasarruf etmeye yardımcı olan çelik vidalarla değiştirildi. Sonunda, OM-1 gövdesi hedef ağırlığın 90 gram altında kaldı.
Mühendislik ekibinin iş yükünü artırmak için, OM-2’nin elektronik olarak kontrol edilen deklanşörü ve onunla birlikte yepyeni bir ölçüm yöntemi üzerinde geliştirmeler başladı. Maitani, ölçüm hücrelerinin vizörde yukarıda olması yerine (ki bu, ayna kaldırıldığında çalışmayı durdurdukları anlamına geliyordu) onları önce panjur perdelerinden ve ardından gerçekten devrim niteliğinde filmden ölçüm almaya devam edebilecekleri ayna kutusuna yerleştirdi.
Pentax, çoğu zaman doğru olan, ancak refleks aynası kaldırıldıktan sonra ışıkta meydana gelebilecek ani değişiklikleri hesaba katamayan orijinal ‘bellek formülü’ ölçüm metodolojisini tasarlamıştı. Maitani’nin sistemi, pozlama tamamlanana kadar ölçümün devam etmesine izin verdi ve daha sonra TTL-OTF olarak tanındı – lens aracılığıyla, film dışı.
Olympus başlangıçta bunu TTL Doğrudan Işık Ölçümü olarak adlandırdı ve aynı zamanda lens üzerinden ölçüm yoluyla daha doğru flaş pozlamaları elde etme açısından büyük bir atılımdı. Refleks ayna, aşağı konumdayken ölçümü kolaylaştırmak için ortasında yarı saydam bir bölüme sahipti.
Küçük Kamera, Büyük İsimler
M-1, Eylül 1972’de ilk kez piyasaya sürüldükten sonra, M-serisi kameraları uzaklık ölçer tasarımları ve refleksler değil. Olympus M-1’in üretimi çoktan başlamıştı, ancak her zaman nazik olan Maitani bir değişikliği kabul etti ve bu nedenle, yeni bebeği Mayıs 1973’te resmi olarak piyasaya sürüldüğünde, adı OM-1 olarak değiştirildi. Dikkat edin, o zamana kadar M-1 rozetli tahmini 52.000 adet üretilmiş ve satılmıştı. Bunu 1975’te yarı otomatik OM-2 takip etti.
OM sistemi, profesyonel pazardaki mevcudiyeti açısından Olympus’u Canon ve Nikon’un önüne koydu. 35 mm OM sisteminin popülaritesinin zirvesinde, aralarında David Bailey, Patrick Litchfield, Uwe Ommer, Terence Donovan, Ernst Haas, Eric Hosking’in (en çok çarpıcı kuş fotoğraflarıyla tanınır) da bulunduğu ünlü fotoğrafçılardan gerçek bir kim kimdir diye övünüyordu. ) ve Don McCullin (
M-1 prototiplerinin ilk testlerine katılan ). National Geographic dergisinin fotoğrafçıları için tercih edilen kamera sistemiydi ve F1 şampiyonu James Hunt, dağcı Chris Bonnington ve İngiliz dekatlet Daley Thompson da dahil olmak üzere pek çok ünlü kullanıcı da vardı.
OM-1 ve OM-2’den sonra Maitani, XA serisi ultra küçük (o zaman için) 35 mm kompaktları tasarladı. XA’nın arkasındaki fikir, her yere götürülebilen ve her zaman kullanılabilen bir kameraydı. Maitani ve ekibi – artık emrinde bütün bir tasarım departmanı vardı – baştan sona yüksek kaliteli plastiklerin kullanıldığı kapaksız ve kasasız bir konsept geliştirdi.
“Plastiğe o dönemde yoğun bir ilgi vardı ama plastikten bir ürün yaparsanız ucuz görünüyordu. Ben bir mühendisim ama aynı zamanda tasarım hakkında da biraz bilgim var ve plastiği, kamerayı ucuz göstermeden malzemenin özelliklerinden yararlanacak şekilde kullanmak istedim. Bu yüzden kapağın yerini alan kapak için plastik kullandık.”
XA’nın akıllı ‘kapaklı’ tasarımında, aynı zamanda vizörü koruyan ve açma/kapama düğmesi görevi gören kayan bir lens kapağı kullanıldı. Bu, kamerayı gerçekten cepte taşınabilir hale getirdi ve ek bir çanta ihtiyacını ortadan kaldırdı. 1979’da piyasaya sürülen XA, mikroişlemcilerin henüz kompakt fotoğraf makinelerine girmediği bir zamanda gerçekten küçüktü, ancak bu kısmen bir flaşın (klipsli bir aksesuar olarak mevcuttu) çıkarılmasıyla başarıldı. Bununla birlikte, XA hala mükemmel bir 35 mm f/2.8 lense ve diyafram öncelikli otomatik pozlama kontrolüne sahipti.
Maitani’nin emrinde mikro-elektronik varken, 1991’de piyasaya sürülen Olympus mju – veya μ – kamera küçültme konusunda bir başka mucizeyi ortaya çıkardı. , ancak şimdi yerleşik bir flaş, motorlu film aktarımı, otomatik odaklama (daha sonra konu mesafesini belirlemek için aktif IR üçgenleme kullandı) ve hepsini çalıştırmak için bir pil gerekliydi. Amerikan pazarlarında Stylus’a damgasını vuran mju, XA’nın tüm önemli parçaları kayan kapak korumalı ve aynı zamanda açma/kapama anahtarı olarak işlev gören kapsüllü tasarımının bir varyasyonunu kullandı. 35 mm’lik bir film kasetiyle mümkün olduğu kadar inceydi ve tek başına beş milyon adet satan ilk modelle Olympus için bir başka büyük hit oldu. Hava koşullarına dayanıklı mju II,
XA’nın yalnızca dört çeşidi varken, mju ailesi üç seride 20’den fazla modele ulaştı ve daha sonra isim Olympus’un dijital kompaktları için benimsendi.
Maitani artık tasarımlarına dahil olmasa da, Olympus dijital kompaktlarını mümkün olduğu kadar küçük yapmak için çabalamaya devam etti ve
Maitani artık tasarımlarına dahil olmasa da, Olympus dijital kompaktlarını mümkün olduğu kadar küçük yapmak için çabalamaya devam etti ve 2004 Photokina’da piyasaya sürülen ve şık bir alüminyuma sahip çeşitli renklerde eloksal kaplamalı gövde olan mücevher benzeri mju-mini Digital’de etkisi çok belirgindi.
OM yaşıyor
Hayatının ilerleyen dönemlerinde Maitani, onu otomotiv mühendisliği kariyerinden uzaklaştırıp 20. yüzyılın tartışmasız en önemli kamera tasarımcısı haline getiren tesadüfi müdahaleyi düşündü… henüz gençken bile onu dinlemeye istekli bir şirketle ve deneyimsiz.
“Kameraları seviyorum ve daha önce hiç var olmayan kameralar yaratma kararlılığımı isteyerek ilan ettim. Ama şimdi düşündüğümde her şey Olimpos’un elindeymiş gibi geliyor. Olympus’un benzersiz kameralar yaratmaya devam edeceğinden ve Olympus kameralarını sevenlerin sadık kullanıcılar olarak kalacağından eminim.
“Geliştirdiğim kameraların çoğu benzersiz Olympus tarzı ürünlerdi. Ve bunun bir nedeni var. Ben sadece sizin hiçbir yerden satın alamayacağınız şeyler yapmaya çalışıyordum.”
Şirkette 40 yıl geçirdikten sonra, Yoshihisa Maitani 1996 yılında Olympus’tan emekli oldu ve 30 Temmuz 2009’da 76 yaşında öldü. Arkasında yaygın ve uzun vadeli etkileri olan zengin bir kamera tasarımı mirası bıraktı. İlginç bir şekilde, Olympus adı kameralardan kalkmış olsa da, OM adı OM Digital Solutions ve OM System markasında yaşamaya devam ediyor. Birçok yönden, Maitani bugünün ürünlerinde eskisinden daha fazla yer almaktadır. Büyük ihtimalle onaylardı.
Ekim 2005’te Tokyo’daki JCII Müzesi’nde verdiği bir konferansta Maitani, “Benim tarihim, Olimpos tarihinin bir parçasıdır. Olympus, kuruluşundan bu yana yenilikçi ürünlerin yaratılmasıyla karakterize edilen bir kurumsal kültüre sahiptir. Ancak, Olympus DNA’sını miras almadım; ne de bana bu kültür öğretildi. Hiç çalışmadım. Ben sadece fotoğraf çekmeyi seviyorum ve bu amaç için bir şeye ihtiyacım olsaydı, onu yaratmak için elimden geleni yapardım.”
