Savaşların getirdiği yıkımlar ve sonrasında ortaya çıkan rejim biçimleri, pek çok ülkenin şekillenmesinde önemli bir role sahiptir.
Bu süreçte rejimlerin güçlülüğünü yansıtabilme adına; sanat, bir propaganda aracına dönüşmüştür. Özellikle 1920’lerin vazgeçilmez unsuru olan fotoğraf, afiş ve posterler başlıca propaganda biçimleri olarak çoğu zaman bir silahtan daha güçlü olmuştur. Arkady Shaikhet’te Rusya’da savaş sonrası şekillenen yeni rejimin yansımalarını yansıtarak, yeni bir dilin oluşumunu sağlamıştır.
Sovyet fotoğrafçılığının kurucularından olan Arkady Shaikhet, yaratıcı deneyler yaratarak Rus insanını, yeni yaşam tarzını ve yeni kültürel gelişmeleri yansıtarak; formalist, gerçekçi dil yarattı. Shaikhet’in tarzı, tematik çeşitliliği, imajların duygusallığı ve kompozisyon teknikleri Sovyet fotoğrafçılığının yeni dalga akımı oldu.
Ukraynalı fotoğrafçı Arkady Shaikhet, Bolşevik Devrimi’nin ardından Moskova’ya yerleşti. Onun yarattığı yeni dil, çağdaşları tarafından hemen fark edildi ve çalışmaları pek çok ünlü dergide yer aldı. Sovyet rejiminin inşa sürecine katkıda bulunmak için; işçileri, köylüleri ve öğrencileri kadrajına aldı. Özellikle çapraz kompozisyonu tercih eden Shaikhet, yeni dönemin dinamizmini yansıtma adına “Kızıl Ordu Yürüyüşü” gibi pek çok seri gerçekleştirdi.
Shaikhet’in fotoğrafları, hem 1920’lerin Moskova’sının değişen yüzünü hem de Sovyetler Birliği’nin yeni küresel konumu hakkında güçlü ifadeler içerir. Onun endüstriyel ve mimari formlarında görülen ışık ve karanlığın dar çerçevelenişi, keskin kontrastları yeni evrenin sembolleridir. Shaikhet’in bazı görüntüleri ve kompozisyonundaki keskinlik, Alman ‘Yeni Nesnellik’ hareketinde; Albert Renger-Patzsch’ın ve Bauhaus okulunun endüstriyel çalışmalarında görülen aynı estetik duyarlılığa sahiptir.
Yazı: Sevil Ateş
