Kamera üreticilerinin en son ve en iyi tekliflerini okurken hepimiz “dinamik aralık” terimini duymuşuzdur – “bu kamera, kategorisindeki en yüksek dinamik aralığa sahip!” Daha geniş bir dinamik aralığa sahip olmanın genellikle iyi bir şey olduğunu anlıyoruz.
Belki bu kavramı zaten biliyor ve fotoğrafçılığımızda kullanıyoruz, ancak kesin bilim hala biraz bulanık. Peki tam olarak nedir ve onu fotoğrafçılığımızda doğru şekilde nasıl kullanırız?
Bu makalede, fotoğrafçılığın ve fotoğraf ekipmanının teknik yönlerini anlamak amacıyla, belirli bir fenomen olan dinamik aralığı keşfedeceğiz.
İçindekiler
Dinamik Aralık: Bir Örnek
Buraya başlamadan önce şu soruyu bir düşünün: Hiç yanınızdaki kişiye fısıldamak zorunda kaldığınız bir sır ya da ‘yan’ bir yorumunuz oldu mu? Kimsenin duymasını istemediğiniz bir şey söyleyecektiniz ve bunu ihtiyatlı bir şekilde söylemeniz gerekiyordu (“Gruba basit bir e-posta göndermek yeterli olacakken neden bu kadar uzun bir toplantı düzenliyoruz?”). Neden fısıldadığımızı hiç merak ettin mi?
Cevap açık olabilir, ancak daha spesifik olarak, insanların ne söylediğimizi duymasını istemiyoruz. Teknik terimlerle, birincil ses kaynağı “sinyal” olarak adlandırılan şeydir. Bir sinyal bir şeyin algılanamayacak kadar düşük olduğunda veya çıkış çok düşük olduğunda, o sinyalin o şeyin dinamik aralığının dışında kaldığını söyleriz.
Bir kişinin kulağı veya gözü olabilir, bir mikrofon veya hoparlör olabilir veya kameranızdaki sensör olabilir. Fısıldıyoruz çünkü çıkardığı ses, uzaktaki dinleyicinin kulağının dinamik aralığının dışında kalıyor. O kulak, uzaktan gelen fısıltıyı gerektiği gibi yakalayıp anlamlandıramaz.
Ayrıca, bu odada bir fan ve soğuk hava üfleyen bir klima ünitesi içeren bir projektör olduğunu varsayalım. Odanın önünde konuşan kişi kendi sesiyle konuşur. Odadaki bu ortam gürültüsü – tüm bunlar bir arada – aslında arkadan fısıldayan kişiye göre “gürültü” olarak kabul edilebilir.
“Sinyal” fısıltı ortam “gürültüsünden” daha düşükse, sonuçta sinyal odadaki çoğu kişi tarafından duyulamaz. “Sinyal-gürültü” oranı ne kadar yüksek olursa, sinyal o kadar net alınır.
Teknik Malzemeler
Bu elbette fotoğrafçılık için de geçerli. Kameranız için geçerli olan dinamik aralık aslında bir sensör tarafından algılanabilen en büyük ve en küçük değerlerin oranı olarak hesaplanabilir. Özellikle, yukarıdaki örnekteki ses sinyallerinin aksine, kamera parlaklık değerlerini algılamaktadır.
Çıktı anlamına da gelebileceğini unutmayın, bu nedenle fotoğrafını çektiğiniz bir sahnenin de dinamik bir aralığı vardır. Sahnenin dinamik aralığı, kullandığınız kameranın dinamik aralık yetenekleri dahilindeyse, teorik olarak sahnenin hem en aydınlık hem de en karanlık kısımlarını bilgi kaybı olmadan yakalayacak araçlara sahipsiniz demektir.
Fotoğrafta bir yerlerde “durak” kavramını neredeyse kesinlikle duymuşsunuzdur ve belki de bunu dinamik aralık bağlamında duymuşsunuzdur. Daha önce de belirttiğimiz gibi, genellikle bir sensörün 13 veya 15 stop ışık aralığına sahip olduğu söylenebilen kameralar için reklam yapılır. Bazen bu aynı zamanda kontrast oranı olarak da ifade edilir — bir sahnenin en parlak ve en karanlık kısmı arasındaki 10 duraklı fark, örneğin 1000:1 kontrast oranıdır).
Kendi içinde parlaklık değerlerini kaydeden bir dijital kamera sensörü gibi olan fotoğraf filmi bağlamında da duymuş olabilirsiniz . Belirli bir film çeşidi, 10 veya 13 stop ışık gibi belirli bir parlaklık değerleri aralığını algılayabilir.
Bir ışık durağı, basitçe bir fotoğraf görüntüsündeki ışık miktarını ikiye katlamayı veya yarıya indirmeyi tanımlar. Pozlamayı bir durak artırırsanız, fotoğraftaki ışık miktarını iki katına çıkarırsınız. Bir sonraki ek durak, ışığı tekrar ikiyle çarpar ve bu böyle devam eder. Dolayısıyla, bir sensörün dinamik aralığı, bu ışığı sırasıyla parlak noktalardaki veya gölgelerdeki verileri artık doğru bir şekilde kaydedemeyecek duruma gelmeden önce, bu ışığı ne kadar süreyle ikiye katlamaya veya yarıya indirmeye devam edebileceğinizi söyler.
Sensör artık bu bilgiyi kaydedemezse ne olur? Bilgiler kayboldu. Buna genellikle “vurguları patlatmak” veya “gölgeleri ezmek” olarak atıfta bulunuruz.
Kamera ön planda nispeten daha karanlık bir manzara için poz verdiğinden, bulutlardaki önemli miktarda ayrıntı kayboldu.
Fotoğraf Jabretney tarafından yapılmıştır ve CC BY-SA 4.0 kapsamında lisanslanmıştır.
Son işlemede pozlamayı artırsanız veya azaltsanız bile, bilgi orada değildir. Gölgeler siyah kalır, patlak vurgular hiçbir ayrıntı olmadan %100 beyaz kalır. Bu bilgi, sensörün yeteneklerinin dinamik aralığının dışında kalıyordu.
Bulutların büyük bölümlerinin sonsuza kadar bembeyaz olduğuna dikkat edin.
Fotoğrafçılıkta Dinamik Aralığı Pratik Olarak Nasıl Kullanırız?
Peki bu durumu önlemek için ne yapabiliriz? Bir sahnede aydınlatmayı düşünürken, bir fotoğrafçı hem yansıtıcı hem de tesadüfi ışığı dikkate almalıdır.
Yansıtıcı ışık ölçümü , ışık kaynağından (güneş, flaş, ampul) özneden yansıyan ışık için doğru pozlamayı hesapladığınız anlamına gelir. Tersine, tesadüfi ışığı ölçerseniz, ışık kaynağının kendisini ölçersiniz. Bu, sahnedeki ayrıntıları korumaya çalışırken bir fark yaratır.
Gölgeler veya yansıyan ışık için ölçüm yaparken, gelen ışık sensörün kaydedemeyeceği kadar yüksekse parlak noktaların sönme olasılığı vardır. Güneşli bir günde gökyüzü gibi tesadüfi ışık için ölçüm yapıyorsanız, gölgelerin ezildiğini görebilirsiniz. Aşina değilseniz, ölçüm modlarınızın nasıl çalıştığını araştırmak , yüksek dinamik aralıklı bir sahneyi düzgün bir şekilde ortaya çıkarmanıza yardımcı olabilir.
Örnek olarak: Arka plandaki gökyüzü öznenin yüzünden 16 durak daha parlaksa ve kameranızın dinamik aralığı 14 duraksa, bilgiyi gökyüzünden mi yoksa nesneden mi kaybetmek arasında bir seçim yapmanız gerekecektir.
Daha önce bir açık hava etkinliği veya düğün fotoğrafçısıyla konuştuysanız ya da kendinizseniz, neden bulutlu gökyüzünü tercih ettiklerini anlayabilirsiniz. Bunun nedeni, sahnenin dinamik aralığını azaltarak mevcut tüm ışığın sensör tarafından yakalanma şansını artırmasıdır. Gökyüzünde veya bir kişinin yüzünde parlak ışıkların çıkma olasılığı daha düşüktür ve nesneler üzerinde ışık daha eşit görünür.
Anastasiya Vragova’nın fotoğrafı.
Bulunduğunuz yerdeki bir sahnenin ışıklandırmasını değiştirme seçeneğiniz yoksa HDR fotoğrafçılık, bilgi kaybını önlemek için görüntülerin birleştirilmesine de yardımcı olabilir. Bu, bir fotoğrafçının tüm fotoğraflar arasında daha geniş bir dinamik aralık yakalamak için aynı sahnenin veya konunun farklı pozlama değerlerinde birden fazla fotoğrafını çektiği bir tekniktir.
Her fotoğrafta uygun şekilde pozlanmış bölgeleri seçerek ve bunları tek bir çekimde birleştirerek, kameranın tek bir pozda elde edebileceğinden daha geniş bir dinamik aralığa sahip bir fotoğraf elde edilir. Bu işlem hem manuel olarak hem de özel HDR yazılımıyla yapılabilir.
Farklı pozlarda iki fotoğraf çekildi – biri dış mekan sahnesi düzgün pozlanmış ve iç mekan az pozlanmış (solda), diğeri ise iç mekan uygun şekilde pozlanmış ve dış mekan fazla pozlanmış (ortada).
Düzgün pozlanmış bölgeleri tek bir fotoğrafta birleştirerek, daha yüksek dinamik aralığa sahip bir görüntü elde edilir (sağda).
Fotoğraflar Skarabeusz’a aittir ve CC BY-SA 3.0 lisanslıdır.
Fotoğrafçılıkta, daha yüksek bir dinamik aralık, daha yüksek bir sinyal-gürültü oranına da izin verecektir. Bu , bir sahnenin veya kameranın ürettiği temel gürültüye göre çok daha az sinyalin (yıldız ışığı) olabildiği astrofotoğrafçılık gibi düşük ışık koşullarında daha önemli hale gelir .
Yeterli diyafram açıklığı veya deklanşör hızı olmadığında, kullanılabilir bir görüntü elde etmek için kameranın hem sinyali hem de gürültüyü yükseltmeye çalışması gerekecektir. Bu, bir görüntüde gürültünün belirgin olmasına yol açabilir. Daha yüksek dinamik aralığa sahip bir kamera sensörüne sahip olmak, sinyale göre gürültü miktarını azaltır ve böylece bu tür durumlarda daha net görüntüler elde edilmesini sağlar.
Film ve Dijital
Dinamik aralık, filmin ve dijital fotoğrafçılığın pozlanmasını nasıl etkiler? İşte her biri için temel bir pozlama ilkesi: “ Film çekerken, sola poz verin. Dijital olarak çekim yaparken sağa doğru pozlayın. Bunun sık sık tekrarlandığını duyduk ve belki de uygulamaya koyduk. Bu tavsiyenin neden sunulduğunu hiç merak ettiniz mi?
Her ortamın ışığı kaydetme ve tutma şekli farklıdır. Film stoğu tipik olarak vurgu ayrıntılarını dijital sensörlerin yapabileceğinden nispeten daha iyi tutar. Sola, gölgeler için ölçüme maruz bırakırsanız, tipik olarak, son işlemede vurgu ayrıntısını korumada biraz hareket alanınız olur. Çeşitli film stokları, gölge parlaklık değerlerinin 8 veya 10 artı durak (+8EV veya +10EV) üzerinde vurgu ayrıntısını koruyabilir, bu nedenle bu, gölgeyi korumaya ve sağa doğru pozlamadan daha iyi vurgulamaya yardımcı olur.
Film stoğuyla vurgular için poz verirsek, film gölgeleri de yükseltmeyi beceremediğinden, gölge ayrıntılarının kaybolma olasılığı daha yüksektir. Bir filmin maruz kalma değeri derecesi, düşük uçta yalnızca -4EV olabilir.
Öte yandan dijital sensörler için sağa pozlama, vurgu ayrıntılarını korumamıza olanak tanır, çünkü dijital sensörler gölgelerdeki ayrıntıları tutmada çok daha iyidir (bazı dijital kameralar için -10EV diyelim) ve benzer şekilde parlak noktalar için daha kötüdür (+4EV) . Bu nedenle, yalnızca toplam dinamik aralığı değil, aynı zamanda seçilen ortamın bu aralığındaki işleme esnekliğini de dikkate almak önemlidir.
Diğer Hususlar
RAW ve JPEG gibi farklı dijital formatlar ve RAW dosyalarının JPEG’den daha fazla miktarda bilgiyi nasıl depoladığı hakkında daha önce okumuş olabilirsiniz . Bunun dinamik aralık açısından da etkileri vardır. JPEG formatında çekilen fotoğraflar zorunlu olarak daha az bilgi içerir ve dolayısıyla bu durum, son işlemede parlak noktaları veya gölgeleri kurtarma yeteneğini de azaltır. Dosya sıkıştırma nedeniyle “etkili” dinamik aralık azalır. Fotoğrafçılar, RAW dosyalarını kullandıklarında sensörlerinin tam dinamik aralık özelliklerinden faydalanacaktır.
Bir sahnenin doğal dinamik aralığı çok yüksek olduğunda, her şeyi sensörün kapasitesinin sınırları içinde tutmaya yardımcı olmak için kullanılabilecek başka araçlar da vardır. Örneğin manzara fotoğrafçılığında dereceli bir ND filtresini faydalı bulabilirsiniz. Bu, görüntünün yarısını veya bir kısmını, genellikle gökyüzünü karartır ve böylece toplam dinamik aralığı azaltır.
Peki Hangi Dinamik Aralığa İhtiyacım Var?
Tahmini 21 duraklık kullanılabilir dinamik aralıkla, insan gözünüz yine de çoğu dijital kameradaki sensörlerden daha iyi performans gösterecektir. Üst düzey dijital kameralar bugünlerde en az 12 ve 15 duraktan fazla dinamik aralık sunuyor. Daha yüksek kaliteli bir kamera pazarındaysanız , bu, hedeflemek için iyi bir temel aralıktır.
Bir sahnede mümkün olan en fazla ışık aralığını yakalayabilen bir kameraya sahip olmak, size hem sahada sahne seçerken hem de daha sonraki işlemlerde daha fazla esneklik sağlayacaktır. Bu, özellikle yüksek kontrastlı sahneler çekmeyi seven ancak yine de ayrıntıları korumak isteyen bir fotoğrafçıysanız önemlidir.
Öyleyse devam edin ve dinamik aralığın dikkate alınmasının fotoğraf sürecinize nasıl fayda sağlayabileceği hakkında biraz daha fazla bilgi sahibi olarak fotoğraf çekin.
Yazar hakkında : Adam Klann, Bangkok, Tayland’da yaşayan serbest çalışan bir fotoğrafçıdır. Klann’ın çalışmalarının daha fazlasını web sitesinde , Twitter’da ve Instagram’da bulabilirsiniz .
