Joel Peter Witkin, 13 Eylül 1939 da Brooklyn, New York’ta dünyaya geldi. Babası cam işiyle uğraşan koyu bir Yahudi, annesi ise kimya dalında çalışan Katolik bir İtalyan’dı.
Ailesi dini farklılıklarına daha fazla dayanamayıp, Witkin daha küçük bir çocukken boşandılar ve küçük Joe annesiyle yaşamaya başladı. Brooklyn’ deki Saint Cecelia’s okuluna başladı, daha sonra Grover Cleveland High School’ da okul hayatı devam etti.
1998′ de yazdığı “The Bone House” da Joel Peter Witkin, küçük bir çocukken tanık olduğu bir trafik kazasını örnek göstererek, kendisinin bu farklı bakış açısına sahip olmasını sağlayan olayı anlatır. Evinin önünde meydana gelen bu trajik kazada, küçük bir kız çocuğunun kopan kafası Witkin’in ayağının dibine kadar gelmiştir. Sanatçı ömrü boyunca o boş bakan gözleri hiç unutmadığını söyler. Aynı zamanda Weegee isimli fotografçıdan da çok etkilendiğini belirtir.
1996 World Art Ocak sayısında çıkan bir söyleşisinde, içindeki fotograf alevini ilk babasının yaktığını anlatır:
“Beni bir köşeye çeker, Life, Look ve the Daily Mirror gibi dergilerdeki fotografları bana gösterir ve üzerinde konuşurdu. Tam 5 yaşındaydım ve bana böyle güzel fotograflar yapamadığından bahsederdi. Belki de o arzusu benim kanalım ile gerçekleşti, bilinmez.”
1995’te “Witkin” isimli kitapta sanatçı şunları yazar : “Fotograf çekmeye 16 yaşında başladım. O yıl, Edward Steichen, benim bir fotografımı Museum of Modern Art, New York’ ta sergilemek için aldı. Bu olay benim hayatımı fotografa adamama neden oldu“.
Okuldan sonra, Joel Peter Witkin fotograf bilgisini geliştirmek için çeşitli işlere girdi. 1961′ de orduya girinceye kadar bir laboratuvarda renkli fotograf baskı elemanı olarak çalıştı. Askerlikte de foto teknisyeni ve çeşitli askeri kazaları belgesel olarak çeken ve arşivleyen bir grubu yönetti.
Askerlik görevinden sonra New York’ a geri döndü ve profesyonel fotograf yaşantısına başladı. Cooper Union on the G.I. Bill den BFA, Columbia Üniversitesi’nde şiir dalında derece, New York Şehir Meclisi’nden fotografta CAPS nişanı. 1976′ da Albuquerque’ deki New Mexico Üniversitesi fotograf dalından mezun oldu. Takip eden ertesi yıl Ford Vakfı’ndan alınan bir burs, 1982, 1984 ve 1986 da NEA ödülleri ve 1986 University of New Mexico’dan fotograf master derecesi.
1978 de dövme sanatçısı Cynthia Bency ile evlenen santçı bu günlerde oğulları Kirsten-Ahanu Witkin, karısının sevgilisi Barbara Gilbert ve bir bayan arkadaşları Cynthia Cook, 3 köpek, 6 at ve sayısız tavukları ile Albuquerque’de geniş bir çiftlik evinde şehir gürültüsünden uzakta sakin bir hayat yaşamaktadır.
Çok sayıda ödül, bir çok ünlü kolleksiyoncuda fotografları, bir çok ulusal müzede kalıcı sergilerde eserleri yer almaktadır…
Joel Peter Witkin : Karanlığa Bakmak
Joel Peter Witkin’in fotograflarını bir kere gördüğünüzde, bir daha aynı olmayacağınızı göreceksiniz. Sizi içine alacak. Ölüleri, vücut engellileri, kendine işkence edenleri, amorf vücutlu ve sellülitli yaşlıları göreceksiniz. Bunların hepsini hayvansal bir güzellik kompozisyonu içersinde hayretle izleyeceksiniz. Sanat tarihine atıflar, Katolik Hristiyan felsefesine göndermelere rastlayacaksınız ve bir daha aynı kişi olmayacaksınız…
Federico Fellini’nin bile kullanmaya cesaret edemediği vücutlu kadınlar, fetüsler, ve melek kompozisyonu..
Korkunç ve dehşet sahnelerinden insanlar hep haz duymuşlardır. Korku filmlerinin gişelerinin önündeki kuyruklar hiç bitmez. Televizyonlardaki cinayet, kavga, trafik kazasında sıkışan ve kanayan şöförün başının görüntülerine hem bakmak istemeyiz hem de gözümüzü ayıramayız. Bu tip programlar dünyanın her yerinde rating alır. Duygusallık ile doymak bilmeyen bu izleme tavrımız Joel Peter Witkin’in temel hedefini belirler.
Hermafroditler, vücutları deforme olmuş yaratıklar, “garip insanlar”, bacakları kolları kopmuş çocuklar, ölü doğmuş bebekler. Joel Peter Witkin bu modelleri kullanırken şöyle der : “Benim çalışmalarım, kendi benliğime doğru yaptığım bir yolculuğun hikayesidir. Bu yolculuğun son durağında daha sevecen, daha az bencil olma arzusu yatmaktadır.
1982 de sergilenmeye başladığında en çok tartışılan fotograflarından birisi olan bu öpüşen insan portresi, Witkin için bir süre model bulmakta zorlanmasına yol açmıştır. Bu ölmüş bir yaşlı adama ait kafa lazer bıçakları ile tam ortadan ikiye kesilmiş ve bu kompozisyon tasarlanmıştır. Bunun üzerine bazı aileler Witkin’e model vermekte tereddüte düşmüşlerdir. Bu nedenle, Joel Peter Witkin bu negatifi yakmış ve şu anda bu fotograftın dünyada sadece 15 baskısı vardır.Bir tanesi de sinema sanatçısı Richard Gere’in salon duvarını süslemektedir.
“Çıplak doğarız, ve çıplak yaşayamalıyız. Bu çıplaklık açıklık ve dürüstlük anlamında”.
“Hastane morglarında günlerimi ve gecelerimi geçirdiğimi hatırlarım, ölüler günlerce sonra bulundukları zaman ya şişmiş olurlar yada düzgün taşınmadıkları için burun, boyun gibi organları hasar görür, morg elemanlarına hep lütfen yavaş ve nazik olun derim.”
Michael Sand ile yaptığı bir bir söyleşiden.
Joel Peter Witkin, Meksika bir morgda çalışırken, bir çekmece doulusu kopuk vücüt parçaları, kollar, bacaklar, gözler, penisler, bebekler gördüğünde kendisine; ben bu işi neden yapıyorum diye sorma gereği duymuş ve kendi kendine şu sonuca varmıştır. “Burada bulunmamın bir nedeni mutlaka olmalı düşüncesine iki elle sarıldım, bunun sonucunda da bu nesnelerden mükemmel bir şeyler yapabileceğime inandım.
Öli bir bebeği tutan bakıcı portresi böyle bir zamanda tasarlanmış ve yapılmış.
“Gerçek sapıklık sonradan edinilmez, gerçek sapıklar öyle doğarlar” Joel-Peter Witkin doğuştan baştan çıkartıcı olarak dünya ya gelmiştir.” diyor Marino Isola onun hakkında ki bir yazısında ve ekliyor o “Yarı Hieronymus Bosch, yarı ‘Texas zincir cinayetleri katliamı belgeleyicisi.’
Sanatçı, Tüm eserlerinde bir organı kopmuş yada garip olan kişileri seçmesinin nedenini “Toplumdan atılmışı sevmek, bedeni hasar görmüşü sevmek, nefretle bakılanı sevmek” diye adlandırır.
Mexico daki Chihuahua cinsi köpek tutan bu çıplak transseksüel, çoğu zaman ünlü moda fotografçısı Hurrel’in Greta Garbo fotografları ile eşdeğer tutulur. Bu ortaklık her ikisinde de ortaya çıkan “estetik güzellik” sonucundadır. Yoksa modellerdeki farklılık değil. 1984 yılında eleştirmen Max Kozloff, Joel Peter Witkin için hazırladığı yazıda sanatçı hakkında karar vermekte zorlandığını ve “tartışılabilir güzellik” konusunu açığa çıkaramadığını yazar.
Eserlerindeki ucubeler, hilkat garibeleri, ölü vücutlar onu 20. yüzyılın en çok nefret edilen, öfke uyandıran fotograf sanatçısı haline getirmiştir. Hatta bazıları, onu kullandığı bazı nesneler ve vücutlardan dolayı satanist olarak adlandırmışlar ve Londra’daki bir sergisinin açılışını engellemek istemişlerdir.
Sanatçının verdiği gazete ilanı :
“Cüceler, vücut bozuklukları olanlar, devler, kamburlar, transseksüeller, sakallı ve çok kıllı kadınlar, kuyruklu, boynuzlu, kanatlı, dört memeli kadınlar, doğumdan dolayı sakat kalmışlar, kolu, bacağı, burnu, kulağı, memesi kopmuş herkes. Aşırı derecede büyük her türlü organı olan herkes. Her tarzda garip ve değişik görünümü olanlar. Ölüler, ölü doğmuş her türlü canlı biçimleri. Hermafroditler, perversion, İsa nın bedeninin duruşundaki arızaları alan herkes. Aşağıdaki telefon ile temasa geçsin……”
Joel Peter Witkin’in eserlerinde, nesnelere dokunmak, onları hissetmek, gözlerindeki anlamı yakalamak istersiniz. Witkin, belgesel çalışmalar yapmaz ama inanılmaz ayrıntılarıyla bezenmiş arka plan, son derece detaylı fonlar yaratır.
Modelleri çoğıu zaman eski mit ve efsanelerdeki biçim ve şekilleri andırır Fotografa bakan kişide 1940 lardaki Holywood filmlerindeki yüzler canlanır.
Joseph Goebbels’ in Nazi kamplarında ölüler ile çekilmiş fotografları, ikinci dünya savaşı, Vietnam savaşı, ölüler, sakatlar, gaziler. “İşte ben, bu fotograflarla büyüdüm” diyor sanatçı.
“Hep kendime sordum, acaba neden ben hep böle korkunç, iğrenç şeylerle ilgileniyorum diye. Galiba şiddet ve korku en iyi yanıt.Yeryüzünün estetiğinden nefret ediyorum, işte o yüzden kendi çevremi ve duvarlarımı tarif ediyorum dünyam diye ve artık ölülerden, ölümden, ucubelerden, garip yaratıklardan korkmuyorum.”
Tıp Fakültelerine, morglara, adli tıp kurumlarının depolarına girip oralardan malzeme toplayarak fotograflar yaratmak sanki ortaçağda resim sanatçılarının anatomistlerle ortak çalışmasını yeniden yakalamak gibi adlandırılabilir.
Eski ustalardan, Bosch, Bruegel, Botticelli, Titian, Goya, Rubens ve modernlerden Picasso ve Miro.Tüm bunları yaparken toplumdan atılmış, dışarı itilmiş, garip, kötü görünüşlü kişileri kullanmak.
Erkek kardeşi Jerome gelişen ve ilerleyen bir resim sanatçısı olurken, Joel sınırlı eğitimi olan bir katolik okuluna devam ediyordu. Kiliseden aldıkları sekiz yıllık eğitim bu kardeşlerde ilerde çok iz bırakacaktı. Jerome, resimlerinde şiddet ve acı veren Katolik ve Yahudilik temaları işlerken, inanıyorlardı ki günah işlemeyi ne kadar parlak ve canlı anlatırlarsa o kadar etkili olacaktı. “Kardeş olarak karanlık görüşlerimiz vardı. Ben Araf’ta acı çekip beklerken, o Cehennemde idi.”
Witkin 15 yaşında kamerasını ve ilk kursunu alıp annesinin fabrikasına çekim yapmaya gidiyordu. Coney Adası’ndan geçerken kardeşi Jerome’dan resim malzemesi olarak garip vücutlu kişileri istiyordu. Bir hermafrodit fotografı çekerken bunun ilk seks deneyimi olduğu söylenir. Bu sav kendisi tarafından açıkca hiç bir zaman doğrulanmamıştır.
“Korku verici şeyleri çekmek ile onları güzel göstermek arasında bir paradox var”. Sanatçı bu cümleyi Meksika’daki bir adli tıp morgundan aldığı ve beyan edilmemiş ölü vücut parçaları ile yaptığı yandaki fotografı için kullanıyor. 17. yüzyılda Hollanda’ da varlıklı bir aile ressamına yaptırılan sülün resmi gibi olabilir. Witkin sülün yerine ölü bir bebek bedeni kullanmıştır.
Cooper Union’ da heykel, Columbia Üniversitesinde şiir dersleri almış olmanın verdiği kompozisyon tekniklerini herzaman mükemmel kullanmış ve sergilemiştir. Sanatçı var olan o çoşkusu ile son eserlerinden birini tarif ederken biraz korkarak (yandaki fotograf) “Bundan sonra herhalde bir kaç yıl sadece çiçek resmi çekeceğim” demiştir.
Sanatçının gerçek baskıları, kazıma yöntemi ile selenyum sıvıları ve diğer başka kimyasalları karıştırılarak yapılmakta. Bu kağıt daha sonra cam ya da alüminyum levhalar kullanılarak fotograf kağıdına aktarılmakta. Bazı yerlerde fazlaca kullanılan parlaklık geçmiş ile gelecek arasında bir köprü oluşturmaktadır.
Ortaçağ sanatına göndermeler, Goya, Rubens, Picasso, Rembrant, Velazques’ten esintiler, karizmatik ve müthiş bir kompozisyon zekası.
