Mağara fotoğrafçılığı, mutlak karanlığın dünyasına fotoğraflarla tanıklık etmek olarak tanımlanabilir.
Yazı: Gökhan Korkmazgil
Fotoğraflar: Faruk Akbaş
Mağara, yüzeyle bağlantısı olan, gün ışığının kaybolacağı derinliğe ve en az bir insanın sürünerek girebilmesine olanak verecek genişlik ve yüksekliğe sahip olan yeraltı boşluklarına deniyor. Gün ışığının kaybolmadığı boşluklara ise kovuk adı veriyoruz. Doğal mağaralar temelde iki biçimde oluşuyor: Birinci grup, başlangıçta kayaların sertleşmesi sürecinde oluşan boşluklar biçiminde. Volkanik mağaralar, lav tüpleri, lav mağaraları, mercan mağaraları bu grupta sayılabilir. Kayaların mekanik veya kimyasal aşınması sonucu oluşan mağaralar ise ikinci grupta bulunuyor. Erime mağaraları, deniz mağaraları, rüzgâr mağaraları, kaya sığınakları, çöküntü mağaraları, buzul mağaraları, tektonik mağaralar bu gruba girer. Ülkemizde keşfedilmiş, çalışılmış 6 bine yakın mağara olup toplamda 35-40 bin kadar mağara olduğu tahmin ediliyor.
Mağara fotoğrafçılığı, mutlak karanlığın dünyasına fotoğraflarla tanıklık etmek olarak tanımlanabilir. Mağaralar milyonlarca yılda doğadan süzdükleri renkleri ve oluşumları ile insanlara tarifsiz güzellikler sunuyor. İçeriye doğru adım attığınız ilk andan itibaren farklı renk ve biçimlerde sarkıtlar, dikitler, sütunlar, bazılarında gölet ve akarsularla bambaşka bir dünyanın kapısını aralıyorsunuz.
Mağaraları fotoğraflarken, keyifle çalışmamıza gölge düşüren olumsuzluklar ve bazı özel zorluklar eksik olmuyor. Mağaralar genellikle ıslak, kaygan, çamurlu, nemli, dar, soğuk ve karanlık ortamlar olduğundan en başta uygun şekilde giyinmek önem taşıyor. Çevreyi ve bastığımız yeri görebilmek için, ellerimizin de serbest kalması gerektiğini düşünerek bir baş lambası çok yararlı olur. İkinci kritik konu ise mağara ortamları neredeyse tamamen karanlık olduğundan aydınlatma işlemlerinin fotoğrafçıya kalmış olması. Yani güçlü harici flaşlar ve sürekli ışık kaynaklarına bolca iş düşeceğini aklımızda tutmalıyız. Yine düşük ışık koşullarıyla ilintili olarak; bir üçayak taşımanın gerekli olduğunu bilmeliyiz.
Mağara içinde fotoğraf çekerken dikkat edilmesi gerekli olan diğer noktaları şöyle sıralayabiliriz: Ekipmanın korunması önemlidir. Bizi çevreleyen bir kaya kütlesi içinde olduğumuzdan makinemizi sert kayalara çarpmaktan korumamız gerekir. Ayrıca nemli tavandan yoğunlaşarak düşen su damlaları makineye zarar verir. Üstelik bu sular mineralli olduğundan kalıcı kirlenmeler ortaya çıkabilir.
Düzenlenip ticari hale getirilmiş mağaralarda karanlıktan çok kötü ışıklandırma ile başa çıkmak zorundayız. Çekim açısını sürekli değiştirip daha iyi bir sahne yakalamaya çalışmaktan başka çare yok; yeşilli morlu bilinçsiz kötü aydınlatmalar istemediğimiz fotoğrafların ortaya çıkmasına neden olur.
Eğer mağara içinde bir gölet varsa yansımaların çok keyifli olacağını aklımızda bulunduralım. Durgun su yüzeyi bir bir ayna görevi yaparak harika göl yansıma fotoğrafları verir.
Genellikle dar mekânlarda çalışmak durumunda olduğumuzu göz önünde tutarsak ağırlıklı olarak geniş açılı lens ile çalışacağımızı bilmeliyiz. Ayrıntılar için makro lens, yeterli mesafe varsa tele kullanışlı olabilir, ama işin çoğu geniş açılı lens ile olacaktır.
Her türlü düşük ışıklı ortamda olduğu gibi ISO’yu yükseltmek bir çözümdür. Gerekli perde hızını destekleyen yüksek ISO değerlerini kullanmaktan çekinmeyin.
Mağara içinde özellikle az ışıklı anlarda elle netleme yapmak sizi zaman kaybından kurtarır. Makine otomatik netleme için yanılabilir.
Flaş kullanıyorsanız, ya da kullandığınız sürekli ışık kaynağının Kelvin derecesine göre beyaz dengesine dikkat etmelisiniz. Ticari mağaralardaki yapay aydınlatma da yanıltıcı olabilir.
Mağara fotoğraflarında, bilgisayar başında fotoğraf iyileştirme daha fazla önem kazanabilir. Bu nedenle RAW formatta çekim yapmak ihtiyatlı olmak adına yararlıdır.
Mağara gezginleri, her şeyden önce kâşiflerdir. Sessiz, gizemli, karanlık yeraltı dünyası doğada zaman geçirmeyi sevenler için mağaralar yeni bir evrenin kapılarını açıyor. Oluşumları milyonlarca yıl süren bu doğal değerlerimizin tekrar ve kısa sürede yerine gelemeyeceğinin ve öncelikle korumamız gerektiğinin tamamen bilincinde olmalıyız. Mağaracıların iyi bildiği üç ana kuralı sıralayıp yazıyı noktalayalım: Mağaralardan, görüntüden başka bir şey çıkarmayın. Mağarada ayak izlerinizden başka bir şey bırakmayın. Mağarada, zamandan başka bir şey öldürmeyin!
