Prof. SABİT KALFAGİL Kimdir?
1934 Elazığ doğumlu. İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi’nden mezun oldu. Fotografa 1960 yılında hobi olarak başladı. İlk kişisel sergisini 1972 yılında açtı. Yurt içi ve yurt dışında pek çok karma sergiye katıldı ve ödüller aldı. Fotograf Sanatında Kompozisyon ve Fatih Anıtları adlı kitapları ve Fotograf Teorisi Ders Notları Işık ve Renk 1-2 adlı ders notları yayımlandı. 1978 yılında Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’ne bağlı Fotograf Enstitüsü’nün kurucuları arasında yer aldı. Aynı kurumda öğretim görevlisi olarak çalışan Kalfagil 1989 yılında MSÜ Güzel Sanatlar Fakültesi Fotograf Bölümü’nde Belgesel Fotograf Sanat Dalı Başkanı oldu. Kalfagil Profesyonel Tanıtım Fotografçıları Derneği (PTFD) ve İstanbul Fotograf ve Sinema Amatörleri Derneği Onur Üyesidir.
1- Fotograf nedir?
A-Dört boyutlu bir mekanın (en, boy, yükseklik ve zaman) iki boyutlu bir düzlem üzerindeki izdüşümüdür.
B-Daha önce hiç olmamış sonra da tekrarlanmayacak bir anın görüntülenmesidir.
2- Belgesel fotograf nedir?
Belgesel fotograf bir gerçeğin, fotografçının görüş ve kanaatinden geçerek biçimlenmiş şeklidir.
3- Belgesel fotografın amacı nedir?
Belgesel fotograf yeryüzünün ve buradaki insanoğlu serüveninin gene insanlara anlatılmasını amaçlar.
4- Belgesel fotografla toplum bilinci oluşturulabilir mi?
Oluşturulabilir; ancak ben kişisel olarak fotografın ideolojinin elinde bir silah olarak kullanılmasını ve fotografik mesajların sloganlaştırılmasını benimsemiyorum.
5- Belgesel fotografın ulaşım gücü, kullanım alanları ve etkileri nelerdir?
Çekilen fotograf aynı gün dünyanın öbür ucundaki milyonlara ulaşabilmektedir. Çoğulculuk ve yaygınlık fotografın başlıca gücüdür. Haber kanalları ile gazetelerde, araştırma ve inceleme yazıları ile dergilerde, hatta sabit görüntü olarak sinema ve televizyon yapımları içinde yer alır, kamuoyu oluşturur, dünyanın bilinmeyen köşeleri hakkında bizi bilgilendirir.
6- Belgesel fotografın diğer fotograf akımlarından farkı nelerdir?
Fotograf türleri arasında su geçirmez bölmeler olduğunu sanmıyorum. Ancak genel olarak belgesel fotografın, nesnel gerçekliği anlatmaya daha çok bağlı olduğunu söyleyebilirim.
7- Belgesel fotografın o fotografı çeken tarafından yorumlanarak karelenmesi gerçeği tam anlamıyla yansıtır mı?
Kişi tarafından algılanan nesnel gerçeğe anında bir yorum eklenir. Aynı gerçeği, değişik kişiler farklı algılayabilirler. Ama yine de ortada paylaşılabilen bir ortak gerçek vardır. Bir fotografçının gerçeği bize aktarırken yorumlaması kaçınılmazdır. Hatta gereklidir. Bu tür fotografların sanatsal boyut kazanması işte bu kişiselleşme ile olur.
8- Değişen değerler ve estetik beğeniler açısından belgesel fotografın konumunu açıklar mısınız?
Belgesel fotografın günün moda eğilimlerine göre biçimlenmesini gereksiz buluyorum.
9- Belgesel fotograf artık kendi kendini tekrarladığı için önemini yitiriyor mu ?
Yaşam sürdükçe, insanoğlunun yeryüzü macerası sürdükçe belgesel fotografın kendini tekrarlaması söz konusu değildir. Daima anlatılacak yeni öyküler olacaktır.
10- İletişim çağı olan yüzyılımızda sinema ve televizyonlar karşısında belgesel fotograf zayıf kalıyor mu?
Sinema ve televizyonun anlatım dili zaman boyutu içerir. Akan görüntü ile olay etkili bir biçimde anlatılabilir. Fotograf ise kritik anın donmuş görüntüsü ile öyküyü zamansız olarak (ama bütün zamanların görüntüsü olarak) ortaya koyar ve akıp gitmez. Bunlar ayrı dillerdir. Ve biri diğerine üstün görülemez. Nitekim pek çok sinematografik anlatımda etkiyi artırmak için kritik anın donmuş görüntülerine başvurulur. Burada kullanılan fotograf dilidir.
11- Belgesel fotografla estetik değerler yakalanabilir mi?
Belgesel fotograf eline makina verilmiş maymunların çektiği fotograf değildir. Fotografın estetik değerler içerip içermemesi makinanın arkasındaki beyin ile ilgilidir. Hangi türden olursa olsun fotografta ortak olan çerçeve içinin, görsel açıdan iyi değerlendirilmesidir.
Bazı tür fotograflar, bazı ülkelerde, düzeysiz ellerde olduğu için, ortaya düzeysiz sonuçlar çıkabilir. Bu o fotograf türünün özelliği değildir.
12-Belgesel fotografa yaklaşımınız? (Çanta elde mi dolaşıyorsunuz, yoksa konuyu belirleyip çekime öyle mi çıkıyorsunuz ?)
Bu konuda bir genelleme yapılamaz. Öyle konular vardır ki ayrıntısına kadar önceden tasarlanmıştır. Çekim yerine gidilerek doğru zamanda doğru fotografın elde edilmesine çalışılır. Bazı konular sadece kaba çizgileriyle önceden belirlenebilir. Ayrıntılara ve düzenlemeye çekim yerinde karar verilir. Çanta elde dolananlara da arada bir iyi fotograf rastlaması mümkündür yeter ki gördükleri anda fotografı tanıyabilsinler.
Benim fotograflarımda yukarıdaki yöntemlerin hepsinin payı vardır.
