Şafaktan önce sahile doğru yola çıktım. Dışarısı hala karanlıkken kalkmak her zaman kolay olmuyor, ama her zaman bunu daha sık yapmam gerektiğini düşünerek eve dönüyorum. 1929’da yapılmış 8×10 Korona View eski ahşap kameram da dahil olmak üzere 60 kiloluk ekipman ve sadece 12 yaprak filmle evden ayrıldım.
Birkaç enfes saat için kumsalı kendime ayırdım. Bu gün, sabahın ilk ışıklarıyla yıkanıyorum. Başka bir gün, tepeden geçen fırtına bulutlarını izliyorum ya da eterik bir sabah sisinin ürkütücü sessizliğinde oturuyorum. Her gün yeni ve harika. Kendime bu kadar ihtişamlı olabilmem akıl almaz bir şey.
Kendimi resim yaparken bulduğum yerler, güçlü, olumlu bir duygusal tepki verdiğim yerlerdir. Çoğu zaman bu yerler, durgunlukları, genişlikleri, katı sadelikleri veya insan yapımı nesnelerin doğayla yan yana gelmesiyle sessiz bir tefekkür duygusu uyandıran yerlerdir.
1980’lerde ve 1990’ların başında, neredeyse yalnızca, anne ve babamın bir yazlık evinin olduğu Massachusetts’in güneydoğu kıyısındaki küçük bir ada olan Martha’s Vineyard’da fotoğraf çektim. Orada okyanusu fotoğraflamak için bir tutku geliştirdim.
Fotoğraf makinemle ilk yola çıktığımda amacım, onları yaparken hissettiğim duyguların aynısını uyandıran görüntüler yaratmaktı. İzleyiciye bu yerlerin neye benzediğini değil, nasıl hissettiklerini göstermeye çalışıyordum.
15 yıl boyunca deneyimlerimin özünü yakalayamayan birçok görüntü yaptım. Yine de, sadece orada bulunma süreci meditatifti. Bunun bir ritmi vardı: tripodu kurun, kamerayı monte edin, çekimi çerçeveleyin, kamerayı odaklayın, deklanşörü ayarlayın, film tutucuyu yerleştirin, karanlık slaytı çekin, pozlamayı yapın, karanlık slaytı yeniden yerleştirin, çıkarın film tutucuyu, kamerayı aşağı indirin, tripodu katlayın ve ardından sahile inin ve her şeyi baştan yapın.
Sonra, bir gün geç saatlerde, son bir pozlama yapıyordum. Güneş batmıştı ve düşük ışık 45 saniyelik uzun bir pozlama gerektiriyordu. Görüntünün ön planında, suyun düzgün, portakal büyüklüğündeki taşların etrafından aktığı küçük bir alan vardı. Maruz kalma süresinin uzunluğu nedeniyle, su bir sis gibi görünüyordu. Ve sonunda, o anın bana hissettirdiği gibi görünen bir görüntü (ya da onun küçük bir parçası) vardı.
Çoğumuz her gün fotoğraf çekeriz –– genellikle telefonlarımızda yerleşik bir kamerayla. Çoğu zaman, resim yapmak için işaret edip tıklıyoruz. Ve çoğu zaman, makul ölçüde tatmin edici sonuçlar alıyoruz.
Bunun için kamera mühendislerine teşekkür etmemiz gerekiyor. Örneğin, mümkün olduğunda kameranın resmi saniyenin 1/60’ında veya daha kısa sürede çekmesi gerektiğini bilirler. Bunun nedeni, çoğu fotoğrafın kamerayı elinde tutan biri tarafından çekilmesi ve saniyenin 1/60’ından daha uzun bir pozlamanın bulanık bir resimle sonuçlanmasıdır. Mühendisler ayrıca çoğu insanın bulanık olmayan resimleri tercih ettiğini de biliyorlar. Ancak, hızlı deklanşör hızlarıyla yapılan anlık görüntüler bazen garip ve doğal olmayan sonuçlar doğurabilir.
Suyun kenarında bir kumsalda yürüdüğünüzü hayal edin. Rahatlayacaksınız, sörfü dinliyorsunuz ve temiz deniz havasının tadını çıkarıyorsunuz. Güzel suyun ve bazı karizmatik kayaların fotoğrafını çekmeye karar veriyorsunuz. Fotoğrafınıza bakıyorsunuz ve kayalara çarpan sivri bir dalga görüyorsunuz. Su damlacıkları havada dev bir pençe gibi donar ve “Hah, gördüğüm bu değildi” diye düşünürsünüz. Havada asılı duran su damlacıklarını asla göremezsiniz. Çektiğiniz fotoğraf, suya bakarken yaşadığınız o rahatlama hissini uyandırmıyor.
Yıllar önce yaptığım ilk 45 saniyelik uzun pozlamadan öğrendiğim şey, kameranın bizim yaşadığımızdan farklı bir dünyayı kaydettiği, çünkü duyguyu kaydetmediği – dünyayı yalnızca garip, yapay, donmuş zaman dilimlerinde gördüğü.
Duygularımızı düşünün. Hiç kimse bir anda sinirlenmez veya bir anda sıkılmaz. Bu duyguların, zaman içinde deneyimlendiği gibi, etrafımızda olup bitenlere yanıt olarak oluşması zaman alır. Dünyamız bir anlık görüntü değil, bir süreklilik olarak var. Bedenlerimiz dünyaya kümülatif bir şekilde tepki verir, zaman geçtikçe deneyimlerimizin ortalamasını alır.
David Hockney bir keresinde, “Süre hayattır ve fotoğrafın süresi yoktur. Bu anlamda ölüdür. Tüm fotoğraflar aynı kusuru paylaşıyor: zaman eksikliği.”
Uzun pozlamalar kullanarak, zaman öğesini, aksi takdirde statik bir görüntü olacak şekilde kodlayabildim ve daha uzun bir zaman ölçeğine dayalı olarak dünyamızın nasıl “göründüğünü” ortaya çıkardım. Fotoğraf sürecim, anlık olmayan olayların “görünmez” dünyasını bir fotoğraf baskısının görünür dünyasına çeviren bir tercüman görevi görüyor.
Okyanusun uzun pozlamalarında, pürüzlü, pençe benzeri dalgalar veya havada donmuş su damlacıkları yok. Tüm kısa vadeli, zamansal olaylar (dalgalar ve martılar gibi) soyuldu. Bunun yerine, ortaya çıkan şey, suyun genişliği ve ufkun sabitliğidir. Vücudumun zaman içinde tepki verdiği bu sakinleştirici unsurlar. Tabii ki, ne görüntü – havada donmuş pürüzlü, pençe benzeri dalga ne de pürüzsüz, dalgasız okyanusum – dünyanın doğru bir görsel temsili değildir. Su damlacıkları havada asılı kalmaz ve asla dalgasız bir okyanus görmezsiniz. Yine de, deneyimlerime göre, okyanusun uzun süre maruz kalması duygusal olarak daha doğrudur.
Ve okyanusu asla fotoğraflarımdaki gibi görmeyecek olsak da, izleyiciler bu yerlerin var olduğunu ve fotoğraflarına baktıklarını kabul etmekte zorlanmıyorlar. Bu, bizim için duygusal bir anlam ifade ettiği için beynimizin bu görüntülerin gerçekliği temsil ettiğine inanmakta rahat olduğunu gösteriyor gibi görünüyor.
Sanatı bir fikrin, düşüncenin veya duygunun zanaat yoluyla iletilmesi olarak düşünüyorum. Benim durumumda, fotoğrafçılık zanaatını kullanarak bir duyguyu – pozlama yaparken hissettiğim duyguyu – iletmeye çalışıyorum.
İşim hakkında konuşma yaparken genellikle herhangi bir tanıtım veya yorum yapmadan 10 resim göstererek başlarım. Ardından izleyiciye “Fotoğraflarıma bakarken aklınıza hangi kelimeler geliyor?” diye soruyorum.
Tipik tepkiler, “sakin, huzurlu, sakin ve Zen” gibi soyut duyguları temsil eden kelimeleri içerir. Su, gökyüzü, kutuplar, kayalar veya okyanus gibi görüntülerimde gerçekten görülen nesnelerden hiç kimse bahsetmedi. Sonra arka cebimden bir parça kağıt çıkardım ve üzerine dinleyicilerin az önce önerdiği sözcüklerin aynısını yazdım.
Yukarıda bahsettiğim gibi, izleyiciye bu yerlerin neye benzediğini değil, nasıl bir his olduğunu göstermeye çalışıyorum. Görüntülerimde zaman öğesini kodlamak için uzun pozlamalar kullanmak, bu amaca ulaşmanın anahtarı oldu.
Yazar hakkında: David Fokos, 40 yıl boyunca dünyanın farklı öznel ve nesnel görüşlerini keşfetmek için 8×10 görüş kamerası ile çalıştı.
Çalışmaları Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa ve Asya’da 60’tan fazla kişisel sergiye konu olmuştur ve birçok önde gelen müze, kurumsal ve özel koleksiyonda bulunabilir. Bay Fokos, San Diego, California ve Martha’s Vineyard, Massachusetts’te yaşıyor.
