Fotoğrafçılıkta en çok karşılaşılan terimlerden birisidir sensörler. Peki full frame sensör veya crop frame sensör (APS-C Sensör) ne demektir?
Fotoğrafçılıkta sensörler üzerine yazdığımız yazı serimizin ilkinde Full Frame sensörü ve özelliklerini açıklamıştık. Bu yazımızda APS-C sensör olarak bilinen Crop Frame sensörü ve crop çarpanının ne olduğunu anlatmaya çalışacağız.
Eğer full frame sensör nedir yazımızı okumadıysanız, önce o yazıyı okumanızı tavsiye ederiz.
APS-C namıdiğer Crop Frame Sensör
Yazıyı okuyanların zamanını almamak adına iki farklı şekilde anlatacağız. Birisi okuyucuların kolay ve yüzeysel bir bilgi alacağı kısa hali, bir diğeri ise daha fazla teknik bilgiyi içeren, sensör hakkında çok detaylı bilgiyi bulabilecekleri hali.
Kısacası:
Full frame sensörler üretilmesi oldukça maliyetli sensörlerdir. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte daha ucuz ve yakın performans verebilecek sensörler üretilmeye başlanmıştır. Bu üretilen sensörler arasından kamera üreticilerinin en çok kullandığı sensör APS-C yani bir diğer adıyla crop frame sensördür. Aynı zamanda kırpılmış sensör terimini kullanan fotoğrafçılar da vardır.
Teknik bilgiler:
APS-C açılımı Advanced Photography System – Classic olan, yani Gelişmiş Fotoğraf Sistemi C Tipi olan, 25.1 x 16.7 mm boyutlarında, 3:2 en boy oranına sahip olan, “Klasik (Classic)” bir görüntü sensörü formatıdır.
APSC sensörler, DSLR kameralarda, aynasız kameralarda ve bir kaç dijital rangefinder kamerada oldukça sık bir şekilde tercih edilen sensörlerdir.
Neden crop frame denir?
Standart ve yaygın sensör formatı, 35 mm film formatının sahip olduğu 36 x 24 mm boyutuna sahiptir. bunlara aynı zamanda full frame format sensörleri dendiğinden önceki yazımızda bahsetmiştik. APS-C sensör çeşitleri ise bu 36 x 24 mm sensör boyutundan oldukça küçüktür. Bu nedenle, APS-C sensörleri olan cihazlar, crop frame (kırpılmış sensörler) olarak bilinirler.
Bunu sebebi bir full frame kamerada kullandığınız lensinizi bir APS-C sensör kullanan kameraya taktığınız zaman: mercek tarafından üretilen görüntünün sadece bir kısmı yakalanır. Yani full frame sensör kullanan bir sensörden alacağınız görüntünün kırpılmış bir versiyonunu yakaladığınız için böyle söylenir.
APS-C Sensör Boyutları
APS-C sensör boyutları genellikle 20,7 × 13,8 mm ile 28,7 × 19,1 mm arasında bulunur. Canon genellikle yaklaşık 22,5 × 15 mm boyutunu kullanırken, diğer üreticiler ise 24 × 16 mm boyutunu kullanır. Sensör boyutlarının bu değişenliği sebebiyle, aynı odak uzunluğunda karşılaştırıldığında lenslerden biraz farklı bir görüş açısına sahiptirler. Boyutlardaki bu farklılık genel olarak 35 mm filme kıyasla çok daha dar bir görüş açısına neden olur. Bu nedenle her kamera üreticisi, kendi sensör formatı için tasarlanmış bir dizi lensi de satışa sunar.
Crop Faktör (Kırpma Faktörü) Ne Demektir?
Full frame formatın boyutlarının ne olduğunu bir çok kez yazının içinde tekrar ettim. 36 x 24 mm boyutundaki bu formatı artık biliyoruz. Crop frame sensörün boyutu ise 24 x 16 mm. Temel matematik işlemi yaptığımız zaman cropped faktörlü bir kameranın full frame boyutuna erişmesi için gereken faktör 1.5 kat. Görsel olarak anlatmak belki sizleri daha tatmin edecektir.
24*1.5 = 36 (mm)
36*1.5 = 24 (mm)
Eğer grafikleri incelemeyi seviyorsanız yukarıda göreceğiniz üzere Nikon DX, Sony ve Pentax kameralarının crop faktörü 1.5 kattır. Canon ise biraz daha farklı bir standart kullandığından dolayı crop faktörü 1.6’dır. Canon’un kullandığı APS-C sensörlerin boyutları 22.3mm x 14.9mm şeklindedir.
Lens Odak Uzaklığını Hesaplamak
İnsanların kafasını en çok karıştıran sorulardan bir tanesi de muhtemelen hangi lensin hangi maline ile uyumlu olduğu sorusudur. Örneğin elinizde full frame uyumlu bir lensiniz var ve siz bu lensinizi APS-C sensöre sahip bir DSLR kameranızda kullanmak istiyorsanız. Peki bunu yaptığınız odak uzaklığınız nasıl değişecek? Bir örnekle bunu anlatmaya çalışalım.
Lensinizin Nikon FX-format uyumlu AF-S NIKKOR 50 mm f/1.8G olduğunu farz edelim.
Bu lensi full frame bir kamerada, kırpılmamış haliyle yani 50 mm odak uzaklığı ile kullanabilirsiniz. Gördüğünüz üzere modeli zaten 50 mm idi. Fakat elinizdeki bu lensi DX, yani crop faktör sensöre sahip bir gövdede kullanacaksanız, odak uzaklığını 1.5 ile çarpmanız gerekecektir. Yani 50 mm odak uzaklığı bu sefer 75 mm’ye çıkacaktır. Bu durumda AF-S NIKKOR 50mm f/1.8G lensini Nikon D500 kameranızda size sağlayacağı odak mesafesi 75 mm olacaktır.
Tam tersi bir şekilde APS-C sensöründe kullandığınız lensinizi Full Frame (FX uyumlu gövde) bir kamera ile kullandığınızda doğal olarak boyutlarını tam olarak karşılayamadığından fotoğrafın kenarlarında bir görüntü kaybı olacaktır. Tam tersi olması durumu ise yukarıda bahsettiğimiz odak uzaklığının değişmesi ve görüntü kaybının olması durumudur. Yani FX uyumlu olan lensi DX olan bir gövde ile kullandığınızda görüntü kaybı olmayacaktır. Ancak 1.5 çarpandan dolayı objektif geniş açı beklentinizi karşılamayacaktır.
Crop Faktörüne Sahip Kameraların Listesi
Aşağıdaki listede ise size kolaylık sağlaması açısından sırasıyla crop faktörüne sahip kameraları sıralayacağız. Bu sayede kameranız crop faktörünü öğrenebilir ve hangi lensin size uygun olduğunu da, bilmiyorsanız öğrenebilirsiniz.
- 1.7× — Sigma DP1, Sigma DP2, Sigma SD15, Sigma SD14, Sigma SD10, Sigma SD9, Canon EOS DCS 3
- 1.6× — Canon EOS 7D, 7D Mark II, 50D, 60D, 70D, 77D (9000D), 80D, 550D (T2i), 200D (Rebel SL2), 600D (T3i/X5), 650D (T4i/X6i), 700D (T5i/X7i), 750D (T6i/X8i), 760D (T6s/8000D), 800D (T7i/X9i) 1100D (T3/X50), 1200D (T5/X70), 1300D (T6/X80); Canon EOS M, M2 , M3 , M5, M6, M10
- 1.56× — Nikon D3100
- 1.55× — Sony Alpha 58, Nikon D3200
- 1.54× — Pentax K20D, Samsung NX5, Samsung NX10, Samsung NX11, Samsung NX100, Sony NEX-5
- 1.53× — Pentax KP, K-3, K-S1, K-S2, K-5 II, K-5, K10D, K200D, K70, Ricoh GR, Nikon D3300, Nikon D5300, Nikon D5500, Nikon Coolpix A, Sony NEX-7, Sony NEX-6, Sony α6000, Sony α6300, Sony Alpha 77, Sony Alpha 77 II, Sony Alpha 65, Sony Alpha 57, Sony Alpha 37, Sony Alpha 580, Sony Alpha 500, all Samsung NX except NX5, NX10, NX11, NX100
- 1.52× — Bütün Nikon DX format DSLR kameraları (fakat bunlar dışında; D3100, D3200, D3300, D5300, ve D5500); Pentax K-30, K-01, K-50, K-500; bütün Fujifilm değiştirilebilir lens sistemine sahip X-system kameralar ve Fujifilm X100 serisi; Sony Alpha 100; Sigma SD1, Sigma SD1 Merrill, Sigma DP1 Merrill, Sigma DP2 Merrill
- 1.35× — Sigma SD Quattro H
- 1.3× — Canon EOS-1D Mark IV, 1D Mark III, 1D Mark II (ve Mark II N), EOS-1D, Kodak DCS 460, Kodak DCS560, Kodak DCS 660, Kodak DCS 760, Leica M8, M8.2
DX veya DX Format Ne Demektir?
Nikon kamera üreticisi makinelerinde kullandığı crop factorlü, yani kırpılmış sensörlü Nikon gövdelerinin ayırt edilebilmesini ve karıştırılmaması için “DX” yada “DX-format” şeklinde ifade eder. Nikon’un en çok bilinen ve kullanılan modellerinden D90, D300s, D7200 veya daha yakın zamanda çıkan D500 modelleri APS-C sensörü kullanan kameralardır.
Lens Uyumları
Peki örneği bir full frame kameramızda kullandığımız lensimizi, APS-C sensöre sahip bir kamerada kullanabilir miyiz? Bu soruya cevap verebilmek için yukarıda görmüş olduğunuz DX formatına benzer şekilde her kamera üreticisinin kullandığı lens çeşitlerine bakmamız gerek.
Örneğin DX formatını kullanan üreticiler sadece Nikon değil, aynı zamanda Tokina kamera üreticisidir de.
- Canon: EF-S, EF-M
- Fujifilm: X-Mount
- Konica Minolta: DT
- Leica: T or TL
- Nikon: DX
- Pentax: DA
- Samsung: NX
- Sigma: DC
- Sony: DT, E
- Tamron: Di II
- Tokina: DX
Son olarak kafanızda oturtmanız gereken kısımlar varsa aşağıdaki kısa videodan APS-C yani Crop Frame Sensörün ne olduğunu daha sade bir şekilde anlayabilirsiniz.
Elbette APS-C sensörlerin artıları ve eksileri vardır. Bunları bir sonraki yazımızda full frame sensörler ile crop frame sensörleri karşılaştırdığımızda daha detaylı anlayacağız. Bu sayede hangi makinanın bizim için daha avantajlı olduğunu, makine seçerken hangisini seçmeniz gerektiğini öğrenebileceksiniz.