Paris’teki Musée d’Art et d’Histoire du Judaïsme, birçok şapka takmış bir fotoğrafçı olan Erwin Blumenfeld’e aydınlatıcı bir sergi ayırıyor ve yayınlanmamış iki röportajın prizmasıyla en üretken dönemine, sanata bakışına ve onun en üretken dönemine odaklanıyor. İşgal sırasında yaşam.
Erwin Blumenfeld (1897–1969) en çok yirminci yüzyılın ortalarında en çok kazanan Vogue ve Harper’s Bazaar moda fotoğrafçısı olarak bilinir. Paris’teki Musée d’Art et d’Histoire du Judaïsme (MahJ), “1930’dan 1950’ye kadar olan denemeler ve sıkıntılara” odaklanarak onu farklı bir ışıkta gösteriyor. Marais’in kalbindeki Saint-Aignan malikanesinde, yaklaşık iki yüz fotoğraf, bu kendi kendini yetiştirmiş sanatçının savaş zamanı ve savaş sonrası fotoğrafçılıkta etkili bir figür olmadan önce gitmesi gereken dolambaçlı yolları takip ediyor ve bağlamsallaştırıyor.
Sergiye bir Photo Poche (ve PhotoFile) cildinin yayınlanması ve otobiyografisi Jadis et Daguerre‘nin (1999’da Eye to I: The Autobiography of a Photographer adıyla İngilizce olarak yayınlandı) yeniden basımı eşlik ediyor. Birlikte devrimci bir yaşamı ön plana çıkarıyorlar: sosyo-politik değişimlerle olan bağlantısı, görsel sanatlardaki deneyleri, Nazizm hakkındaki önsezileri ve göç deneyimi.
Berlin’den Amsterdam ve Paris’e: Kadınlara bir methiye
MahJ bizi asimile olmuş bir burjuva ailenin oğlu olan bu Berlinli Yahudi’nin “denemelerini ve sıkıntılarını” izlemeye davet ediyor. Erwin Blumenfeld, on altı yaşında babasının ölümünün ardından okulu bırakmak zorunda kaldı ve evin geçimini sağlayan kişi oldu. Birinci Dünya Savaşı’nı yaşadı ve kardeşini cephede kaybetti. Savaştan sonra, çocukluk arkadaşı Paul Citroen’in kız kardeşi olan gelecekteki eşi Lena Citroen ile birlikte olmak için Almanya’dan Hollanda’ya gitti. Kendi kendini yetiştirmiş bu edebiyat ve resim aşığı, fotoğrafçının torunu, serginin eş küratörü ve arşivlerden sorumlu olan Nadia Blumenfeld-Charbit’e göre “hayatını kültürel yetişmesindeki boşlukları doldurmakla” geçirdi.
Blumenfeld’in mesleği 1930’ların başında, Amsterdam’daki deri ürünleri mağazasının arka odasında bir karanlık oda ve bir körük keşfettiği zaman kristalleşti. Küratör, “Bu dönemde hep olmak istediği şey, bir ressam olmaya çalıştı ve mağazasındaki müşterilerin fotoğraflarını çekmeye başladı” diye açıklıyor. “Tutkusu, laboratuvarında kimyasal ve fotoğrafik manipülasyonlarla çalışırken fotoğraf çekerken yavaş yavaş şekillendi.” Ancak 1933’ten itibaren ticareti iflas noktasına kadar geriledi.
Sergi, Saintes-Maries-de-la-Mer’de (1928–1930) bir çingene ailesini merkeze alan, yayımlanmamış bir röportaja beklenmedik bir ilk bakış sunuyor. Röportaj, II. Dünya Savaşı sırasında sınır dışı edilecek olan “gezginler” olan Romanların dolaşmalarını gösteriyor . Orijinal siyah beyaz baskılardaki seri, Blumenfeld’in “montaj efektli kesikler” konusundaki cazibesini şimdiden gösteriyor.
Ancak ilk portrelerini ve heykellerini Aristide Maillol’dan esinlenerek ancak 1936’da taşındığı Paris’te yaptı. Kariyeri iki yıl sonra, kendisini Vogue’un o zamanki genel yayın yönetmeni Michel de Brunhoff ile tanıştıran fotoğrafçı Cecil Beaton ile tanıştığında başladı . Blumenfeld’in moda ve reklam fotoğrafları hızla yeni bir saplantıya yol açtı: kadınlar ve kadın bedeni.
Resmi keşiflerle uğraştı, çeşitli sahne donanımlarını (aynalar, buzlu cam, optik cihazlar) manipüle etti ve gölge ve ışık efektlerini kullandı. Solarizasyon, maskeleme, retikülasyon ve üst baskı ile oynayarak kendi baskılarını üretti. Dadaistlerden, Sürrealistlerden ve sanatsal avangarddan ilham alan Blumenfeld, modellerini geliştirmek için, örneğin kendisini stüdyonun dışına çıkaran Eyfel Kulesi’nin tepesindeki serisinde, görüntü inovasyonu yoluyla modayı yeniden icat etti.
1937. © Erwin Blumenfeld Malikanesi 2022
Savaşın kehanetleri
Sergi daha sonra Blumenfeld’in Nazizmin yükselişinin habercisi olan karikatürlerine ve fotomontajlarına dönüyor. Hitler 1933’te iktidara gelir gelmez, Blumenfeld portresini üst üste bindirilmiş bir kafatasıyla yarattı. Serginin eş küratörü Nicolas Feuillie, “İşinde olağanüstü” diyor. “Daha önce hiç yapmadığı kadar siyasi bağlılık gösteriyor. Ama onunki içgüdüsel bir tepkiydi. Buna karşılık, fotoğrafçı John Heartfield’ın vizyonu daha politikti: Führer’i bir finans aracı olarak kullanıyor. Bunun yerine Blumenfeld, onu çok hızlı bir şekilde ölümün bir enkarnasyonu olarak gördü, üzerine bir kafatası ve kan gözyaşları döktü.
Blumenfeld’in aynı yıl Amsterdam’da yaptığı ve galericisi Carl van Lier’e “Düşünce toplama kampından sıcak selamlar” sözleriyle gönderdiği kendi otoportresi, öngörüsüyle aynı derecede ürkütücü. Nadia Blumenfeld-Charbit üzülerek, “Yahudi kökenli Van Lier, İkinci Dünya Savaşı sırasında sınır dışı edildi ve yok edildi” diyor. Başka bir oda, savaştan sonra “Dictator” olarak değiştirilecek olan ve togaya sarılı antika bir büst üzerine monte edilmiş bir buzağı başıyla Hitler’i çağrıştıran “Minotaur” üzerine bir diziye ayrılmıştır.
Kariyeri yükselmeye başlarken, 1939 yılı her şeyi değiştirdi. Blumenfeld bir parya, “istenmeyen bir yabancı” oldu. İki yılını trafikte geçirdi. O ve ailesi, Vichy rejiminin Fas’ta kurduğu on dört kamptan biri de dahil olmak üzere, birbiri ardına Fransız kamplarında tutuldu. Torunu, “Alman geçmişine ve vatansız olmasına rağmen, savaş esiri olarak tutulduğu bir toplama kampına gitmeye zorlandı” dedi. “İspanya İç Savaşı sırasında Fransa’da İspanyol Cumhuriyetçilerin gözaltına alındığı kamplardan geçti. Serttiler, ama imha kampları değildiler. Henüz Almanya’ya sınır dışı edilmedi. Bu acımasız deneyimi tamamen belgelemek istedik.”
Amerika’da ayaklarını bulmak
1941’de Erwin Blumenfeld, Yahudilere yardım eden bir kuruluş olan İbranice Göçmen Yardım Derneği sayesinde on birinci saatte New York’a kaçmayı başardı. Kısa süre sonra , savaşın başlamasından kısa bir süre önce bir sözleşme imzaladığı Harper’s Bazaar ile bağlantı kurdu. Blumenfeld’i zamanının en yüksek ücretli fotoğrafçısı yapan Kodachrome’un ortaya çıkmasıyla birlikte renk kullanımı sayesinde yaratıcılığı hemen göze çarpıyordu. Kızıl Haç ve Doe Eye gibi en yenilikçi kapaklarından bazıları sergide sergileniyor.
Bazı ticari kısıtlamalarla karşı karşıya kalsa da, deneylerini komisyonlarının bir parçası olarak sürdürerek bunları “kaçakçılık olarak sanat” yoluyla yenilenmek için bir sıçrama tahtası olarak kullandı: örneğin, fotoğrafları renk filtreleriyle çekildi. Hareket halindeki serbest formları kullanarak , “deneysel çalışmasının doruk noktası” olarak kabul edilen yarı psychedelic tarzı avant la lettre’yi benimsedi. Ayrıca Vermeer’in İnci Küpeli Kızının sembolik çekimi gibi ustalardan ilham aldı .
MahJ sergisi, 1947’de yapılan ve bu sefer San Ildefonso Pueblo’daki şenliklerin eski baskıları da dahil olmak üzere New Mexico’daki Amerikan Kızılderililerine ayrılmış bir başka yayınlanmamış röportajla sona eriyor. Bu deneyci yenilik yapmaktan, kodları kırmaktan ve fotoğrafik eylem için yeni metaforlar yaratmaktan asla vazgeçmemiş olsa da, her şeyden önce nasıl geri dönüleceğini bilen ve nadir görülen bir esnekliğe sahip bir adamdı.
© Erwin Blumenfeld Malikanesi 2022
Nadia Blumenfeld-Charbit, hayatının son dokuz yılında tanıdığı büyükbabası hakkında en iyi hatırladığı şeyi sorduğunda gülümseyerek yanıtlıyor: “Enerjisi, komik, şanssız hikayeleri. Güçlü bir Alman aksanı ve yakıcı bir mizahı vardı. Aynı zamanda çılgın bir tırnak yiyiciydi. Kullandığı laboratuvar kimyasalları tırnaklarının düşmesine neden oldu ve geriye sadece posa ve kan kaldı. Bu aklınızda kalır. Annemin onunla çektiği bazı fotoğraflarda hem endişeleniyorum hem de büyüleniyorum.”
Baştan sona, bu “denemeler ve sıkıntılar”, genellikle bu efsanevi fotoğrafçıyla ilişkilendirdiğimiz görüntülerden farklı olarak, bir “moda fotoğraflarının sergilenmesi karşıtı” ortaya çıkarırken, “yirminci yüzyıl boyunca ayrımcılığa uğramış ve kötü muamele görmüş diğer toplulukları” parlak bir şekilde çağrıştırıyor.
Erwin Blumenfeld
Fotoğraf Dosyası Erwin Blumenfeld , Giriş Emmanuelle de L’Écotais Thames&Hudson, 2023, $16.95, 144pp.
Erwin Blumenfeld, Jadis et Daguerre , Éditions Actes Sud, Collection “Babel,” 2022, €12.90, 496 pp.
