Perşembe günü, Magnum Photos’un 30 yılı aşkın bir süredir çocuklara yönelik cinsel istismar fotoğrafları sattığı ortaya çıktı. Ajansın geçmişi ve itibarı işleri nasıl yürüttüğüne dair bazı kritik soruları cevaplayana kadar tehdit altında…
Magnum’un arşivinde birkaç gün önce keşfedilen, David Alan Harvey’nin 1989’da Bangkok’ta seks işçileriyle birlikte geçirdiği zamana ait bir seri fotoğraftı. Fotoğrafların birçoğu cinsel içerikliydi, çocuk çıplaklığı içeriyordu. “Genç kız – 13 ila 18 yaş.” anahtar kelimesiyle etiketlenmişti. Magnum o zamandan beri bu görüntülerin “uygunsuz” olduğunu anladığını ve web sitesinden kaldırdığını açıkladı. Çocukların cinsel içerikli bu fotoğraflarının çocuk cinsel istismarı teşkil edip etmediği sorulduğunda ajans bu konuda yorum yapmaktan kaçındı.
Dün itibariyle Magnum Photos’un internet sitesi, “fahişe kız” arama terimi kullanılarak arama yapıldığında 100’den fazla sonuç verdi. Bu görüntülerin birçoğu tanımlanabilir öznelere sahipti ve bunların çoğu bariz şekilde çocuklardı. Bazıları “Kız – 3-13 yaş” olarak etiketlenmişti.
Dünyanın dört bir yanındaki çocuklara insani yardım sağlamakla görevli Birleşmiş Milletler kuruluşu olan UNICEF’in çocukların belgelenmesi hususunda özel yönergeleri vardır. Bu yönergelerde cinsel istismar veya sömürü mağduru olarak tanımlanan “her çocuğun adını değiştir ve görsel kimliğini karart” diyor. Ayrıca gazetecilerin “çocuğu olumsuz misillemelere maruz bırakacak sınıflandırma veya açıklamalardan kaçınmaları” da talep ediyor. Farkındalık yaratmak bir gerekçe olamaz: “Her çocuğun menfaatini, çocuk sorunları için savunuculuk ve çocuk haklarının geliştirilmesi de dahil olmak üzere diğer herhangi bir düşünceden daha fazla koruyun.”
Bu açık yönergelere rağmen, dün Getty Images web sitesinde yapılan keşiflerle de kanıtlandığı gibi, fotoğraf ajanslarının “çocuk fahişe” olarak etiketlenmiş, — çocuk oldukları belli — özneleri net bir şekilde tanımlanabilen görüntülere yer vermesi alışılmadık bir durum değil.
Harvey’nin fotoğrafları sadece cinsel istismara uğrayan çocukların tasviriyle ilgili değil, aynı zamanda bu görüntüleri yaratma sürecinin nasıl olup ta çocuk cinsel istismarı eylemlerini teşkil edebileceği konusunda da akla ciddi sorular getiriyor. Çocukların müstehcen fotoğraflarını çekmek kesinlikle çocuk istismarıdır; nitekim Magnum şu anda bu görüntüleri “uygunsuz” olarak nitelendiriyor.
Bu konudaki Birleşik Krallık yasası çok açıktır: Bir çocuğun cinsel içerikli görüntüsünü oluşturma eylemi cinsel istismar teşkil eder. Gazetecilik niyeti ya da görüntünün ne zaman oluşturulduğuna bakılmaksızın hiçbir türden savunma kabul edilmez. Bu tür bir görüntünün dağıtımı yasa dışıdır.
Bu, Magnum’daki fuhuşla ilgili daha geniş bir kültürel sorunun göstergesi olabilir. 2014 yılında ajansın o zamanki başkanı Martin Parr, İspanyol fotoğrafçı Txema Salvans’ın bir fotoğraf kitabının ön sözünü yazdı. Salvans, sekiz yıl boyunca Katalunya yollarında müşteri bekleyen seks işçilerini, fotoğraflarının çekilmesini istemedikleri bilgisi paylaşarak ve kadınların izni olmadan gizlice fotoğrafladı. Kadınların çoğu teşhis edilebilir. Parr ön sözünde defalarca seks işçilerinden (kendi ifadesiyle “fahişeler” — bu onun geçen hafta uygunsuz olduğunu kabul ettiği bir terim) “model” olarak bahsediyor. Bu fotoğrafların özneleri şayet “model” olarak kabul edilirse — rıza anlamına gelen bir terim — İfade ettikleri isteklerine rağmen gizlice fotoğraflandıkları ve İspanyol yasalarını ihlal etme potansiyeli taşıdıklarında, ortada çok ciddi biçimde endişe uyandıracak bir empati ve saygı eksikliği vardır.
Magnum Photos’un çocuklara yönelik cinsel istismar görüntüleri içeren geçmişi, ajansa olumlu bir şekilde yansımıyor. Ajans 2017’de LensCulture ile ortaklaşa gerçekleştirdikleri, bir fotoğraf yarışmasını desteklemek için tecavüze uğrayan bir çocuğun fotoğrafını kullandı. NPR’nin (National Public Radio) bu hikayeyi bildirirken belirttiği gibi, “Kız sırt üstü uzanmış, üstünde çıplak bir adam varken fotoğraf makinesine doğru bakıyor. Yüzü tam olarak görülüyor. Kimliği gizli değil.” Görüntünün alt yazısında, fotoğraftaki kızın 16 yaşında olduğu belirtiliyordu.
Bu fotoğrafın kullanımıyla ilgili tepkilerin ardından, Rights Exposure adlı savunuculuk (avukatlık) grubunun Kampanya ve İletişim Direktörü Robert Godden, fotoğraf endüstrisindeki çeşitli üst düzey figürlerle temasa geçti. Bunlar arasında Magnum Photos Küresel İş Geliştirme Müdürü Fiona Rogers da vardı. Cevaben şunları yazdı:
“Savunmasız ve istismara uğramış çocukların korunması Magnum Photos için olağan üstü derecede önemlidir. Bir kolektif olarak hazırladığımız mektup, Magnum Fotoğrafçılarına kişisel değerlendirmeleri için dağıtıldı. Ajans, bu önerilerin iş üretimini, arşivimize başvuruyu ve yeni yayıncılık girişimlerimizi nasıl yönlendirileceğini, bunun yanı sıra eğitim etkinliklerimiz ve yarışmalarımız aracılığıyla Magnum’dan olmayan fotoğrafçılarla nasıl etkileşim kurduğumuzu değerlendirmek üzere zaman ayırıyor. Magnum personeli ve fotoğrafçıları, konuyla ilgili durumu açıklığa kavuşturmak için işin her bir bölümünü sırayla inceleyerek önümüzdeki hafta ve aylarda bu konuları tartışmaya devam edecek.”
2018’de British Journal of Photography‘ye konuşan dönemin başkanı David Kogan, “Magnum bir süredir [foto muhabirliğindeki] sorunların farkında” demiş ve eklemişti “Çok daha güçlü bir eylem ve değişim anlayışına sahibiz.”
Geçen üç yılın ardından, Magnum’un arşivinde sadece seks kölesi olarak çalışan, kimliği tespit edilebilen çocukların değil, aynı zamanda potansiyel çocuk cinsel istismarının fotoğrafları yer almaktaysa, bu duruma karşın ne eylemin yapıldığına dair sorular sorulmalıdır.
Magnum, Harvey’nin çektiği görüntüleri 30 yıldan fazladır lisanslama için teklife sunmuş görülüyor. Mevcut eylemsizlik, ajansın kendi arşivini yönetemeyeceğini ya da buna isteksiz olduğunu gösteriyor.
Bundan ötürü Magnum Photos’un acilen bir yanıt vermesi gerekiyor. Tatmin edici bir açıklama yapana ve bazı kritik sorulara yanıt verene kadar, bir fotoğraf ajansı olarak işlev görmesi savunulamaz olarak görülmelidir. Bu sorular aşağıda yer almaktadır:
- Magnum fotoğrafçısı David Alan Harvey neden 1989’da Tayland’daki çocukların cinsel içerikli fotoğraflarını çekiyordu?
- Magnum, bir çocuğun cinsel olarak açık bir imajını yaratmanın çocuk cinsel istismarı eylemi teşkil ettiğini kabul ediyor mu?
- Harvey neden oturduğu ya da yattığı yere yaklaşan çıplak bir çocuk gibi görünen bir fotoğrafa sahip?
- Harvey neden bu görüntüyü Magnum arşivine göndermenin uygun olduğunu düşünüyordu?
- Magnum neden Harvey’in fotoğraflarını arşivine eklemenin uygun olduğunu düşünüyordu?
- Harvey, Magnum’dan uzaklaştırıldı mı?
- Harvey bir soruşturmaya tabi olacak mı?
- Magnum, Harvey’in görüntülerini polise bildirecek mi?
- Magnum arşivindeki çocuklara yönelik cinsel istismar görüntülerinin imha edilmesini sağlayacak mı?
- Magnum, bir çocuk koruma görevlisinin gözetiminde arşivinin soruşturulmasını kabul edecek mi?
- Magnum, 2017 yılında bir fotoğraf yarışmasına katılımları teşvik etmek amacıyla çocuk tecavüzü imajı kullanması üzerine yapılan itirazın ardından arşivini neden düzgün bir şekilde gözden geçirmedi?
- Nihayetinde Magnum yüzlerce çocuk seks kölesinin görüntülerini arşivinden çıkarmaya niyetli mi?
Magnum’un New York ve Londra ofisleriyle iletişim kurma çabalarında bulunuldu. Tek yanıt, Magnum’un PR ajansı aracılığıyla, geldi onlarda daha önce yapılan açıklamalara atıfta bulundu. Magnum, üyelerinin davranış kurallarını paylaşma taleplerini ise reddetti.
Şayet Magnum’un uygulama metodları veya fotoğrafçılarından herhangi birinin uygulamaları hakkında bilginiz varsa, lütfen iletişime geçin. Tüm yazışmalar mutlak bir gizlilik içinde değerlendirilecektir.
Çeviri: Cenk Mirat Pekcanattı
Not 1: Çeviri iyileştirme süreci devam etmektedir.
Not 2: Çevirmenin notu eklenecektir.